اکوایران: اولین سفر چندروزه خارجی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش، برخلاف هنجارهای معمول سفرهای دیپلماتیک بود و به‌وضوح نشان داد که رویکرد معامله‌محور ترامپ چگونه به‌سرعت و به‌شدت، شکل تعامل دیگر کشورها با ایالات متحده را تغییر داده است.
به گزارش اکوایران، اولین سفر چندروزه خارجی رئیس‌جمهور دونالد ترامپ در دور دوم ریاست‌جمهوری‌اش، برخلاف هنجارهای معمول سفرهای دیپلماتیک بود و به‌وضوح نشان داد که رویکرد معامله‌محور ترامپ چگونه به‌سرعت و به‌شدت، شکل تعامل دیگر کشورها با ایالات متحده را تغییر داده است.
سفر ترامپ به سه کشور ثروتمند حوزه خلیج فارس، بیشتر شبیه مأموریت توسعه اقتصادی یک فرماندار ایالتی همراه با مدیران شرکت‌های بزرگ و تعهدات سرمایه‌گذاری بود تا یک سفر کلاسیک ریاست‌جمهوری. معمولاً چنین سفرهایی برای تقویت اتحادها، مذاکرات دشوار دیپلماتیک، و پیشبرد اولویت‌های سیاست خارجی آمریکا با دقت برنامه‌ریزی می‌شوند. ترامپ همه این‌ها را انجام داد، اما متحدان و اولویت‌هایی که انتخاب کرد، کاملاً متفاوت و قابل‌توجه بودند.
به گزارش پولتیکو، دنیس راس، دیپلمات باسابقه و مشاور ارشد امور خاورمیانه در دولت‌های جورج اچ.دبلیو. بوش، بیل کلینتون و باراک اوباما، گفت: «این سفر درباره اتحاد نبود، درباره تجارت و معاملات بود. در دوران مدرن سیاست خارجی آمریکا، تا به حال رئیس‌جمهوری نداشتیم که اولویت بدون ابهامش این باشد.»
خانواده‌های سلطنتی ریاض، دوحه و ابوظبی برای استقبال از ترامپ فرش بنفش پهن کردند، اسکورت جنگنده‌های پیشرفته برای هواپیمای ایر فورس وان ترتیب دادند، و او و هیات عظیم همراهش از غول‌های صنعتی آمریکا را در کاخ‌های مرمرین و مجلل خود میزبانی کردند.
کاخ سفید اعلام کرد که ترامپ بیش از دو تریلیون دلار توافق سرمایه‌گذاری در این منطقه نهایی کرده است، از جمله نزدیک به ۱۵۰ میلیارد دلار قرارداد بین عربستان و شرکت‌های تسلیحاتی آمریکایی، سفارش ۱۶۰ هواپیمای بوئینگ از سوی دولت قطر، و مشارکت ۶۰ میلیارد دلاری بین شرکت‌های انرژی آمریکایی و شرکت نفت دولتی ابوظبی.
سباستین گورکا، مقام ارشد ضدتروریسم در کاخ سفید، روز پنجشنبه در اجلاس امنیتی پولیتیکو گفت: «اقتصاد و امنیت ملی به‌طور جدایی‌ناپذیری به هم مرتبطند، و پیام ترامپ کاملاً مشخص است.»
با عرضه یک مدل جدید و جسورانه از تجارت‌محوری آمریکایی، ترامپ آشکارا خواستار همکاری‌هایی مبتنی بر «تجارت، نه هرج‌ومرج» شد و با این کار، صراحتاً از جهت‌گیری‌های سنتی سیاست خارجی آمریکا فاصله گرفت، سیاستی که به‌ظاهر بر ارزش‌های مشترک با متحدان سنتی بنا شده بود. او بدون نام بردن، روسای جمهور پیشین را «مقدس‌نما» توصیف کرد و قول داد که نه در مورد دموکراسی سخنرانی کند و نه «درون روح رهبران خارجی نگاه کند و با سیاست آمریکا، درباره گناهانشان قضاوت کند.»
در عوض، او رهبران خارجی را با تعریف و تمجید غرق کرد. خاندان سلطنتی قطر را «مردانی بلندقد و خوش‌قیافه» نامید و رهبر جدید سوریه را که پیش‌تر از سوی آمریکا تروریست شناخته شده بود، «جذاب» و «سرسخت» توصیف کرد. به‌ویژه، ترامپ از محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان، به شدت تمجید کرد.
او در سخنرانی‌اش در ریاض گفت: «من خیلی از او خوشم می‌آید. شاید زیادی او را دوست دارم.»
و در حالی که ولیعهد در ردیف جلو لبخند می‌زد، ترامپ تصمیمش برای رفع تحریم‌های سوریه را به‌نوعی لطف به میزبانش معرفی کرد و پس از اعلام این تصمیم گفت: «آه، ببینید من برای ولیعهد چه کارهایی می‌کنم!»
تعریف و تمجیدهای ترامپ به‌ویژه از این جهت قابل‌توجه بود که تنها هفت سال از قتل جمال خاشقجی، ستون‌نویس روزنامه واشنگتن‌پست، می‌گذرد، قتلی که مقامات اطلاعاتی آمریکا نتیجه‌گیری کردند به دستور مستقیم محمد بن سلمان انجام شده است.
جو بایدن، رئیس‌جمهور پیشین، در زمان رقابت‌های انتخاباتی سال ۲۰۲۰ وعده داده بود که عربستان سعودی را به دلیل نقض حقوق بشر به‌عنوان «یک دولت طرد شده» تلقی خواهد کرد، با این حال، بعدتر با ولیعهد دیدار کرد.
دنیس راس گفت: «ترامپ در واقع داشت می‌گفت: هر طور که با مردم خودتان رفتار می‌کنید به خودتان مربوط است و به ما ربطی ندارد. کار ما تجارت کردن است.»
فردای آن روز، ترامپ به دوحه رفت تا با خانواده سلطنتی قطر دیدار رسمی داشته باشد. او با دریافت یک جت ۴۰۰ میلیون دلاری از آن‌ها موافقت کرده، جتی که قرار است در اختیار وزارت دفاع آمریکا برای استفاده به‌عنوان ایر فورس وان قرار گیرد، و پس از پایان دوره ریاست‌جمهوری‌اش به کتابخانه ریاست‌جمهوری ترامپ اهدا شود.
یکی از نزدیکان کاخ سفید که در این سفر حضور داشت و به دلیل نداشتن مجوز رسمی برای اظهار نظر نخواست نامش فاش شود، به گروه بزرگی از بازرگانان آمریکایی اشاره کرد که ترامپ را در این سفر همراهی کردند. برخی از آن‌ها در کنفرانس سرمایه‌گذاری عربستان شرکت کرده بودند و سپس در مراسم‌های رسمی در قطر و امارات نیز حضور داشتند.
او گفت: «آن‌ها می‌دانند قدرت اقتصادی جدید کجاست.» و به هم‌افزایی در حال شکل‌گیری میان دولت آمریکا و این کشورهای عربی با صندوق‌های سرمایه‌گذاری عظیم اشاره کرد، صندوق‌هایی که صدها میلیارد دلار در سراسر جهان سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
او افزود: «این یک تغییر بزرگ است؛ منطقه خلیج فارس در حال تبدیل شدن به نقطه اتکای ترامپ برای مسائل اقتصادی و امنیتی است.»
کاخ سفید نیز تأیید کرد که تمرکز ترامپ در این سفر «جذب سرمایه‌گذاری برای آمریکا» است. یکی از مقامات ارشد، که خواست نامش فاش نشود، گفت: «اما برای کسی که نویسنده کتاب هنر معامله است، تجارت و سیاست با هم گره خورده‌اند.»
سباستین گورکا در اجلاس امنیتی پولیتیکو گفت که توافق معدنی آمریکا و اوکراین می‌تواند به پایان جنگ این کشور با روسیه کمک کند، و سیاست خاورمیانه‌ای ترامپ در دوره اول، زمینه‌ساز «رونق» توافقاتی است که اکنون در دوره دوم اعلام می‌کند.
در حالی که ترامپ پیوسته درباره پتانسیل اقتصادی منطقه صحبت می‌کرد و تعهدات سرمایه‌گذاری را افزایش می‌داد، هم‌زمان چند اقدام جسورانه سیاست خارجی را هم پیش برد و به‌صورت یک‌جانبه، رویکرد آمریکا در منطقه را تغییر داد.
او نه‌تنها اعلام کرد که تحریم‌های سوریه را به درخواست رهبران عربستان و ترکیه لغو می‌کند، بلکه به‌صورت حضوری با رئیس‌جمهور جدید سوریه، احمد الشرع، دیدار کرد، کسی که پیش‌تر جهادی بوده و تا همین اواخر، آمریکا برای دستگیری‌اش ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود.
ترامپ همچنین آنچه را که «شاخه زیتون» خواند، به جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد کرد؛ از رهبران ایران خواست تا برنامه هسته‌ای خود را کاهش دهند و در ازای آن، تحریم‌ها لغو شود و گفت که چنین توافقی می‌تواند به‌زودی نهایی شود.
جمهوری‌خواهان به‌طور گسترده از اقدامات ترامپ استقبال کردند و حتی برخی دموکرات‌ها نیز اعتراف کردند که رویکرد بی‌پروا و خلاف عرف ترامپ در سیاست خارجی، با وجود شوکه‌کننده بودن، در حال اثربخش بودن است.
جیم هایمز، نماینده دموکرات از ایالت کانتیکت و عضو ارشد کمیته اطلاعات مجلس نمایندگان، در اجلاس امنیتی پولیتیکو گفت: «من معمولاً اهل تمجید از دونالد ترامپ نیستم، ولی باید بگویم که در یک هفته اخیر، چه در خاورمیانه، چه در اوکراین و روسیه، داستان فرق کرده.»
او افزود: «باید بگویم که رئیس‌جمهور در این هفته اخیر، در خاورمیانه واقعاً خوب عمل کرده.»
با این حال، دیگران با شک و تردید به موضوع نگاه کردند.
جان بولتون، مشاور امنیت ملی ترامپ در دوره اول ریاست‌جمهوری که اکنون منتقد سرسخت اوست، در همین نشست گفت: «او فقط معامله می‌کند. فلسفه‌ای ندارد، راهبرد کلان امنیت ملی ندارد، سیاستگذاری نمی‌کند. وقتی می‌گویند ترامپ معامله‌محور است، منظور دقیقاً همین است.»
برت بروئن، که در دوره ریاست‌جمهوری باراک اوباما مدیر تعاملات جهانی کاخ سفید بود و اکنون یک شرکت مشاوره را اداره می‌کند، اذعان کرد که ترامپ «میزان چشمگیری از فروش و سرمایه‌گذاری‌ها را به نمایش گذاشته»، اما با اشاره به الگوهای دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، تردید داشت که این موفقیت‌ها پایدار باشند.
او گفت: «من نگرانم که چیزی بیش از همین نمایش از این سفر نبینیم.»
و اضافه کرد: «ترامپ همچنین پیامی کاملاً روشن به دیگر کشورها داده: اینکه نمایش تجمل و اشرافی‌گری برای او می‌تواند به شما کمک کند.»
