وزیر خارجه کشورمان در نشست مجمع گفت‌وگوی تهران تاکید کرد: در کنار مسائل منطقه‌ای، یکی دیگر از ابعاد مهم سیاست خارجی کنونی ایران، موضوع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ما و تحریم های یکجانبه و ظالمانه‌ای است که ضد ملت ایران از سوی ایالات متحده اعمال شده‌اند.
به گزارش اکوایران، مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه از امروز ۲۸ اردیبهشت ۱۴۰۴ به مدت 2 روز میزبان مجمع گفت‌وگوی تهران (Tehran Dialogue Forum) است. این مجمع با حضور ۲۰۰ هیات مشتمل بر مقامات ارشد ۵۳ کشور، وزرا و تصمیم‌سازان خلیج فارس، و نمایندگان سازمان ملل، بستری قابا توجه برای دیپلماسی غیررسمی فراهم می‌کند.
سیدعباس عراقچی، وزیر خارجه در مراسم افتتاحیه این مجمع که با حضور مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهوری در حال برگزاری است، سخنان خود را با اشاره و قدردانی از سیاست توسعه محور دولت چهاردهم آغاز کرده و گفت: بحران غزه بار دیگر ثابت کرد که علاوه بر ناتوانی ارکان نظام بین الملل، سرنوشت منطقه نمی‌تواند و نباید در گرو تصمیمات و اراده نیروهای فرامنطقه‌ای باقی بماند. آنچه امروز به‌عنوان «واقعیت منطقه» توسط آنها معرفی می‌شود، در اصل بازتاب روایت‌ها و برداشت‌های عمیقا “برساخته”، آنهم صرفا بر اساس منافع آنها است که ضروری است از درون خود منطقه بازتعریف و اصلاح گردند.
او با تاکید بر اینکه منطقه غرب آسیا نیازمند یک بازنگری بنیادین در نگاه به خود است، گفت: تمرکز طولانی‌مدت بر رقابت‌هایی که از توهم تهدید دائمی ناشی شده‌اند، مانع از شکل‌گیری همکاری‌های مؤثر برای حل مسائل منطقه‌ای و جهانی شده و زمینه ساز دخالت های مخرب قدرت‌های فرامنطقه‌ای را فراهم آورده است. اکنون زمان آن فرا رسیده که این “شبه واقعیت برساخته و تحمیلی” را دگرگون کنیم و با تکیه بر تعامل، تفاهم و ارزش‌های مشترک، “نظمی واقعی، بومی و مطلوب” در منطقه پایه‌گذاری کنیم.
ایران در پی ایفای نقش فعال در شکل‌گیری نظمی چندقطبی
وزیر خارجه با اشاره به اینکه گسترش روابط با کشورهای آسیایی، آفریقایی و آمریکای لاتین از خطوط اصلی سیاست خارجی ما محسوب می‌شود، افزود: عضویت ایران در نهادهایی مانند بریکس و سازمان همکاری شانگهای، و نیز تعمیق همکاری با کشورهای اسلامی و اعضای جنبش عدم تعهد، نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی ایران در پی ایفای نقش فعال در شکل‌گیری نظمی چندقطبی، متعادل و منصفانه در سطخ بین‌الملل است.
رئیس دستگاه دیپلماسی افزود: در نگاه ما به منطقه، امنیت و شکوفایی هر کشور به‌طور جدایی‌ناپذیر با امنیت و شکوفایی همسایگانش گره خورده است. بر همین اساس، به‌جای استمرار رویکردهای تهدیدمحور، ضروری است رویکردی فرصت محور داشته و وابستگی متقابل اقتصادی را به‌عنوان زیربنایی پایدار برای صلح و ثبات منطقه‌ای دنبال کنیم. باید گسترش همکاری‌های اقتصادی، تجاری، سرمایه‌گذاری‌های مشترک، انتقال فناوری و اجرای پروژه‌های زیرساختی را در اولویت قرار دهیم، تا از این مسیر، بستری برای رشد جمعی و بهبود ملموس زندگی مردم فراهم کنیم.
راه‌حل مسالمت آمیز ایران برای مساله فلسطین
او در ادامه گفت: ما راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای مسئله فلسطین پیشنهاد می‌کنیم: برگزاری یک همه‌پرسی ملی با مشارکت تمامی اهالی اصیل سرزمین فلسطین -اعم از مسلمان، مسیحی و یهودی- تا درباره نظام سیاسی آینده این سرزمین تصمیم‌گیری کنند. این راه‌حل مردم‌سالارانه و فراگیر که از تجربه موفق مبارزه با آپارتاید در آفریقای جنوبی الهام گرفته است، می‌تواند به دهه‌ها اشغال، تبعیض و بی‌عدالتی پایان دهد و زمینه بازگشت آوارگان و تشکیل یک دولت واحد و فراگیر در سراسر فلسطین تاریخی را فراهم کند.
ایران هرگز به دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست
عراقچی با اشاره به مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده گفت: در کنار مسائل منطقه‌ای، یکی دیگر از ابعاد مهم سیاست خارجی کنونی ایران، موضوع برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز ما و تحریم های یکجانبه و ظالمانه‌ای است که ضد ملت ایران از سوی ایالات متحده اعمال شده‌اند.
او ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به عنوان یکی از طرف‌های معاهده عدم اشاعه (NPT)، بر اساس مبانی دینی و اخلاقی خود هرگز به‌دنبال سلاح هسته‌ای نبوده و نیست و پایبندی خود را به اصل عدم تولید و به‌کارگیری سلاح‌های کشتار جمعی دنبال می‌کند. ما همواره تلاش کرده‌ایم نگرانی‌های منطقی بین‌المللی درباره برنامه هسته‌ای کشورمان را از طریق تعامل و شفافیت مرتفع کنیم.
ایران به دیپلماسی پایبند است
رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه ما خواهان توافقی عادلانه و متوازن هستیم؛ خاطرنشان کرد: توافقی که در چارچوب معاهده NPT، با احترام کامل به حقوق هسته‌ای ایران شکل گرفته و به طور عینی رفع جامع تحریم ها را تضمین کند. جمهوری اسلامی ایران به دیپلماسی پایبند است و انتظار دارد تحریم‌های ظالمانه و یکجانبه‌ای که مستقیماً مردم ما را هدف قرار داده‌اند، به‌طور واقعی و ملموس لغو شوند. ما معتقدیم چنین توافقی می‌تواند منافع طرفین را تأمین و به تحکیم صلح، امنیت و ثبات در منطقه کمک کند.
عراقچی گفت: در همین راستا، ایران آمادگی دارد در صورت مشاهده اراده واقعی و رویکردی مستقل از سوی طرف‌های اروپایی نیز فصل تازه‌ای در روابط خود با اروپا آغاز کند. متأسفانه در سال‌های گذشته، تمرکز بر اختلافات به جای نقاط مشترک، امکان بهره‌برداری از فرصت‌های همکاری را محدود کرده است. با این حال، اگر اروپا نیز اراده لازم برای اصلاح این روند را داشته باشد، ایران مانعی برای بازسازی اعتماد متقابل و گسترش روابط نمی‌بیند. اروپا می‌تواند با اتخاذ رویکردی مسئولانه و سازنده، نقشی مؤثر در فرآیند توسعه و ثبات منطقه ایفا کند.
اجازه ندهیم آینده در اتاق‌های فکر قدرت‌های فرامنطقه‌ای شکل بگیرد
وزیر خارجه افزود: برای نخستین بار پس از دهه‌ها، این فرصت تاریخی پدید آمده است که ابتکار عمل در تحولات منطقه‌ای، به‌جای بازیگران بیرونی، در دستان خود کشورهای منطقه قرار گیرد. ملت‌های ما می‌توانند با بازیابی حق تعیین سرنوشت و طراحی آینده‌ای مبتنی بر اراده جمعی خود، مسیر جدیدی برای توسعه، صلح و همکاری بگشایند. آینده‌ای که نه در اتاق‌های فکر قدرت‌های فرامنطقه‌ای، بلکه در پایتخت‌های منطقه‌ای و بر اساس نیازها، ارزش‌ها و واقعیت‌های بومی شکل می‌گیرد.
بازیگران منطقه ای باید معمار نظم آینده منطقه باشند
او ادامه داد: از این منظر، بازپس‌گیری ابتکار عمل در منطقه صرفاً به‌معنای تغییر توازن قوا نیست، بلکه به‌معنای دگرگونی در بنیان‌های فکری و ادراکی است که نظم موجود را مشروع جلوه می‌دهند. مادامی‌که کشورهای منطقه بتوانند زبان جدیدی برای توصیف واقعیت خود بیافرینند – زبانی برخاسته از حافظه تاریخی و افق‌های مشترک – خواهند توانست نهادها، سازوکارها و ائتلاف‌هایی را بنیان نهند که پایدارتر، مشروع‌تر و کارآمدتر از ترتیبات تحمیل‌شده از بیرون باشند. در این صورت، منطقه نه‌فقط بازیگر، بلکه معمار نظم آینده خواهد بود.
وزیر خارجه در پایان افزود: برای نیل به این هدف، جمهوری اسلامی ایران شریکی مطمئن و همکاری قابل اتکا برای منطقه و تمامی کشورها و ملت‌های آن خواهد بود. نگاه دیپلماسی ما به‌سوی همه کشورهای منطقه است تا با الهام از شعار محوری وفاق دولت جمهوری اسلامی ایران، منطقه‌ای قوی و هم‌گرا بسازیم.
