در ایران سالانه بین ۶ تا ۷ هزار عضو سالم و قابل پیوند از بیماران مرگ مغزی به دلیل عدم رضایت خانواده‌ها به خاک سپرده می‌شود.
به گزارش اکوایران، ایران با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در تکنولوژی و دانش پیوند عضو، هنوز در زمینه فرهنگ‌سازی برای اهدای اعضا از افراد مرگ مغزی با چالش جدی مواجه است. اگرچه ایران رتبه نخست پیوند عضو در میان کشورهای آسیایی را دارد، اما در رده‌بندی جهانی در جایگاه سی‌ویکم قرار گرفته است؛ جایگاهی که بیش از هر چیز متأثر از نبود رضایت خانواده‌ها برای اهدای عضو عزیزان مرگ مغزی‌شان است.
امید قبادی، نایب‌رئیس هیأت‌مدیره انجمن اهدای عضو ایرانیان، با اشاره به «روز ملی اهدای عضو» در ۳۱ اردیبهشت، گفت که این روز به مناسبت صدور فتوای شرعی امام خمینی(ره) در سال ۱۳۶۸ درخصوص مجاز بودن اهدای عضو از افراد مرگ مغزی انتخاب شده است. وی افزود که قانون اهدای عضو در مجلس در سال ۱۳۷۹ و آیین‌نامه اجرایی آن در دولت در سال ۱۳۸۱ به تصویب رسید.
از زمان تصویب این قانون تاکنون، ۱۲ هزار و ۸۰۰ نفر با اهدای عضو موافقت کرده‌اند که نتیجه آن انجام حدود ۸۵ هزار پیوند بوده است. به گفته قبادی، این امر معادل ذخیره‌ای ملی به ارزش ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است. او با تأکید بر هزینه‌های گزاف پیوند عضو در کشورهای دیگر، از جمله هزینه ۱.۵ میلیون دلاری پیوند ریه، گفت که ایران با در اختیار داشتن تکنولوژی و دانش کافی، صرفاً با چالش تأمین اعضای قابل پیوند روبه‌روست.
اما آمار نگران‌کننده‌ای در پس این موفقیت‌ها نهفته است. سالانه بین ۶ تا ۷ هزار عضو سالم و قابل پیوند از بیماران مرگ مغزی به دلیل عدم رضایت خانواده‌ها به خاک سپرده می‌شود. در حالی که سالانه ۵ تا ۸ هزار مورد مرگ مغزی در کشور ثبت می‌شود، تنها یک سوم این موارد به اهدای عضو ختم می‌شود. این در حالی است که هر دو تا سه ساعت، یک بیمار در لیست انتظار پیوند عضو جان خود را از دست می‌دهد.
قبادی با تأکید بر تفاوت حیاتی میان مرگ مغزی و کما، گفت که اغلب خانواده‌ها به دلیل عدم باور بازگشت‌ناپذیری مرگ مغزی، از رضایت برای اهدای عضو خودداری می‌کنند. این در حالی است که زمان طلایی برای پیوند برخی اعضا، بسیار محدود است؛ ریه تنها در ۲۴ ساعت اول و قلب در بازه ۴۸ تا ۷۲ ساعت قابل استفاده‌اند. تأخیر در کسب رضایت، به از دست رفتن کیفیت اعضا منجر شده و در عمل، فقط کلیه، کبد و روده برای پیوند باقی می‌ماند.
بنا به گزارش ایسنا و به گفته قبادی، سه ضلع تشکیل‌دهنده موفقیت در پیوند عضو عبارتند از علم، تجهیزات، و فرهنگ. وی سهم فرهنگ را از دو ضلع دیگر بیشتر دانسته و تأکید کرد که رسانه‌ها، نهادهای فرهنگی و چهره‌های سرشناس نقشی کلیدی در ترویج فرهنگ اهدای عضو دارند؛ نقشی که به گفته او ۲.۵ برابر بیشتر از پزشکان است.
قبادی هشدار داد که اگرچه ایران در پیوند اعضا در آسیا پیشتاز است، اما برای ارتقاء جایگاه جهانی، نیاز به تحولی عمیق در آگاهی عمومی و پذیرش مرگ مغزی به عنوان مرگ قطعی وجود دارد. در غیر این‌صورت، هزاران عضو سالم همچنان بی‌استفاده دفن خواهند شد و بیماران در لیست انتظار، بی‌فرصت زندگی خواهند ماند.