رم‌جت و اسکرم‌جت چگونه برتری موشکی شرق را رقم می‌زنند؟ از شکستن سپر موشکی آمریکا و ناتو تا برتری در نبرد دریایی، با دلایل چین و روسیه برای سرمایه‌گذاری روی این نسل موتورها آشنا شوید.
به گزارش اکوایران، موتورهای موشکی سنتی یا سوخت جامد هستند و یا سوخت مایع؛ به همین دلیل باید اکسیژن لازم برای سوختن را با خودشان حمل کنند. رم‌جت‌ها و اسکرم‌جت‌ها نسل جدید موتورهای موشکی هستند که ساختاری پیشرفته‌تر دارند. این فناوری قدرت برتری در میادین نبرد را به همراه خواهد داشت. به همین دلیل است که کشورهایی نظیر چین و روسیه در شرق، سرمایه‌گذاری کلانی روی این موتورها کرده‌اند.
موتورهای رم‌جت و اسکرم‌جت برای دستیابی به سرعت‌های مافوق صوت ساخته شده‌اند. براساس گزارش بی‌بی‌سی ساینس فوکس، هر دو نوع موتور آزمایشی هستند و برای سرعت‌های بیشتر از صوت در حوزه هایپرسونیک طراحی شده‌اند. این‌ها موتورهای جتی بدون قطعات متحرک هستند که به فشارهای عظیمی وابسته‌اند که توسط جریان هوای مافوق صوت به داخل موتور ایجاد می‌شود تا سوخت را بدون نیاز به کمپرسورها و توربین‌های استفاده شده در موتورهای توربوفن هواپیماهای جت معمولی مشتعل کنند.
رم‌جت و اسکرم‌جت چه هستند و چگونه کار می‌کنند؟
عملکرد موتورهای نسل جدید را می‌توان به این شکل به زبان ساده توضیح داد. یک موتور توربوجت را تصور کنید که توربین و کمپرسور ندارد. زمانی‌که موشک با سرعت بالا حرکت می‌کند، جریان هوا خودش فشرده و با سوخت ترکیب می‌شود. این یعنی چه؟ یعنی در مرحله نخست وزن موتور کمتر است به دلیل اینکه با خودش اکسیژن حمل نمی‌کند. درمرحله دوم برد بیشتری خواهد داشت و در نهایت اینکه سرعتش هم بالاتر است (طبق برخی گزارش‌ها معمولا 3 تا 6 برابر سرعت صوت).
پایان انحصار در تولید موتور موشک
استارتاپ دفاعی آندوریل اینداستریز (Anduril Industries) به‌عنوان سومین تامین‌کننده موتور راکتی جامد در آمریکا معرفی شد و به چند دهه انحصار در زمینه تولید موتور موشک در آمریکا پایان داد.
اسکرم‌جت نسخه پیشرفته‌تری از رم‌جت به شمار می‌آید. رم‌جت فقط می‌تواند تا سرعت 6 ماخ عملکرد خوبی از خودش نشان دهد. اما اسکرم‌جت می‌تواند حتی در سرعت‌های 10 تا 15 ماخ هم کار کند. تفاوتشان هم در این است که در رم‌جت، جریان هوا هنگام احتراق کُند می‌شود ولی در اسکرم‌جت هوا در حالت فراصوت (سوپرسونیک) می‌سوزد.
انواع موتورهای جت را در تصویر زیر می‌بینید:
گزارشی دیگر نشان می‌دهد که در موتورهای اسکرم‌جت، احتراق با جریان هوای مافوق‌صوت رخ می‌دهد. در حالی‌که در یک موتور رم‌جت معمولی، از یک مخروط شوک برای کاهش سرعت هوای ورودی استفاده می‌شود، موتور اسکرم‌جت اجازه می‌دهد هوای مافوق‌صوت مستقیما فشرده شود. در طی احتراق مافوق‌صوت (که نام اسکرم‌جت از آن گرفته شده است)، جریان هوا سپس توسط امواج شوک ناشی از منبع اشتعال، کُند می‌شود.
دلایل سرمایه‌گذاری شرقی روی موتورهای جدید
سیستم‌های دفاعی متناسب با سیستم‌های آفندی (تهاجمی) طراحی می‌شوند. تا همین چند سال پیش، موشک‌های بالستیک بیشترین برد را دارند. سیستم‌های دفاعی نظیر تاد (THAAD) هم برای رهگیری این موشک‌ها طراحی شده بودند.
حالا اما پای موشک‌های هایپرسونیک به میان آمده است. این موشک‌ها از موتورهای رم‌جت و اسکرم‌جت برخوردارند و می‌توانند مسیر پرواز غیرقابل پیش‌بینی در ارتفاع پایین را داشته باشند. به همین دلیل شانس رهگیری آن‌ها نزدیک به صفر می‌شود.
دومین دلیل برای سرمایه‌گذاری روی موتورهای اسکرم‌جت و رم‌جت، هزینه و پیچیدگی کمتر آن‌ها نسبت به موشک‌های فضایی است. می‌توان برای دستیابی به برد زیاد از موشک قاره‌پیما (ICBM) بهره گرفت اما پرتاب و ساخت آن بسیار گران تمام می‌شود. استفاده از رم‌جت و اسکرم‌جت هم ارزان‌تر و هم عملیاتی‌تر است.
چین، روسیه و کشورهای شرقی دلیل دیگری هم برای سرمایه‌گذاری روی این موتورها دارند: به آن‌ها برتری در نبرد دریایی را می‌دهد. یکی از اصلی‌ترین نگرانی‌های چین و روسیه، ناوهای هواپیمابر آمریکا هستند. موشک‌های ضدکشتی رم‌جت مثل BrahMos هندی-روسی و همچنین Oniks روسی، از سرعت بالا و مانورپذیری زیادی برخوردارند و به کابوس ناورهای آمریکایی تبدیل شده‌اند.
در نهایت ستیابی به سرعت‌های هاپیرسونیک از اهمیت بالایی برخوردار است. برای مثال روسیه موشک «Tsirkon» را با موتور رم‌جت تا سرعت 9 ماخ ساخته است. چین هم مشابه این فناوری را در اختیار دارد و در پروژه‌های محرمانه از آن‌ها بهره گرفته است.
واقعیت اینجاست که هر کشوری به رم‌جت و اسکرم‌جت مسلط شود، می‌تواند موشک‌هایی بسازد که دفاع در برابرشان تقریبا ناممکن است. این فناوری مثل ورود از «نسل جت» به «نسل هایپرسونیک» در جنگ‌هاست.
در جنگ سرد، رقابت بر سر بمب هسته‌ای بود اما امروز رقابت بر سر سرعت و نفوذناپذیری است. رم‌جت و اسکرم‌جت همانند شمشیری هستند که می‌توانند زره‌های دفاعی آمریکا را پاره کنند. روسیه با «Tsirkon» و چین با «DF-17» می‌خواهند نشان دهند که عصر جدیدی از جنگ آغاز شده: عصر موشک‌هایی که دیده نمی‌شوند و اگر دیده شوند، دیگر برای متوقف کردنشان خیلی دیر است. این موتورها به‌عنوان برگ برنده شرق در بازی شطرنج نظامی جهان به شمار می‌آیند و به همین دلیل موتورهای رم‌جت و اسکرم‌جت به‌عنوان موتور مخفی برتریِ موشکی شرق شناخته می‌شود.