اکوایران: با ابلاغ شیوه‌نامه تأمین و توزیع بنزین سوپر از سوی وزارت نفت به بورس انرژی، مسیر واردات و عرضه این فرآورده برای شرکت‌های واجد شرایط باز می‌شود؛ اقدامی که به گفته مدیرعامل بورس انرژی، دسترسی عادلانه به بازار، حذف رانت و کشف قیمت منصفانه را برای فعالان اقتصادی و مصرف‌کنندگان به همراه دارد.
به گزارش اکوایران: با ابلاغ شیوه‌نامه تأمین و توزیع بنزین سوپر از سوی وزارت نفت به بورس انرژی، مسیر واردات و عرضه این فرآورده برای شرکت‌های واجد شرایط باز می‌شود؛ اقدامی که به گفته مدیرعامل بورس انرژی، دسترسی عادلانه به بازار، حذف رانت و کشف قیمت منصفانه را برای فعالان اقتصادی و مصرف‌کنندگان به همراه دارد.
طی روزهای اخیر شیوه‌نامه تامین و توزیع بنزین ویژه (سوپر) از سوی وزارت نفت به بورس انرژی ایران ابلاغ شد که مجوز واردات و توزیع این فرآورده توسط شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران برای اشخاص حقوقی واجد شرایطی که درخواست خود را در درگاه ملی مجوزها ثبت کنند، صادر می‌شود که سابقه کاری حداقل سه سال مرتبط با یکی از فعالیت‌های صادرات، واردات، تولید یا توزیع فرآورده‌های نفتی از جمله شرایط لازم جهت درخواست مجوز واردات و از اصلی‌ترین الزامات آن است.
بر اساس این شیوه نامه، قیمت‌گذاری رقابتی برای عرضه بنزین ویژه به مصرف‌کنندگان نهایی توسط دارنده مجوز توزیع مجاز است و وزارت نفت و شرکت‌های تابعه ذیربط مجاز به دخالت در امر قیمت‌گذاری نیستند و بورس انرژی ایران نیز اعلام کرده که از زیرساخت‌های مناسب در رینگ بین‌الملل بازار فیزیکی بورس انرژی برای برگزاری عرضه بنزین ویژه (سوپر) برخوردار است.
دسترسی بدون رانت در بازار متشکل
در این رابطه محمد نظیفی، مدیرعامل بورس انرژی، در گفت‌وگو با اکوایران می‌گوید: یکی از ویژگی‌های بازارهای متشکل و تحت نظارت، ایجاد امکان دسترسی برای عرضه‌کنندگان و مشتریان بدون رانت، امتیاز ویژه و محدودیت است. او تأکید می‌کند در حوزه بنزین سوپر، اصلی‌ترین مسئله کشور «دسترسی» به این حامل انرژی است. به گفته او، عرضه در بورس انرژی شرایطی فراهم می‌کند که خرید و فروش بدون انحصار صورت بگیرد و همه فعالان اقتصادی مجاز بتوانند در آن مشارکت کنند. نظیفی اضافه می‌کند از همین مسیر، دسترسی برای مردم نیز ایجاد می‌شود؛ موضوعی که اکنون محقق نمی‌شود.
حذف مداخله دولت و کشف قیمت عادلانه
مدیرعامل بورس انرژی می‌گوید: با حذف مداخله دولت به‌عنوان عرضه‌کننده انحصاری و قطع دسترسی‌های رانتی، قیمت‌گذاری منصفانه و اقتصادی انجام می‌شود؛ قیمتی که بر پایه عرضه و تقاضا و تعادل بازار شکل می‌گیرد. او تأکید می‌کند: یکی دیگر از مزایای سازوکار بورس انرژی، «کشف قیمت منصفانه و اقتصادی» برای حامل‌های انرژی است.
امید به شفافیت و رقابت در بازار
نظیفی ابراز امیدواری می‌کند: با اجرای شیوه‌نامه‌ای که از سوی زیرمجموعه وزارت نفت تدوین شده و بازار بنزین سوپر را به طور انحصاری بر بستر بورس انرژی ایران تعریف می‌کند، فضای اقتصادی بازتر، شفاف‌تر و آزادتر شود. او می‌گوید در این صورت، منافع اقتصادی به فعالان بازمی‌گردد و دسترسی‌پذیری جدی در این بازار شکل می‌گیرد.
بحران دسترسی و پیامد ناترازی
او ادامه می‌دهد: مسئله اصلی در حال حاضر دسترسی به این حامل انرژی است. به گفته نظیفی، بنزین سوپر اکنون به دلیل قیمت‌گذاری دستوری و ساختار اقتصادی اشتباه کمیاب شده و به نقطه‌ای رسیده که عملاً وجود ندارد. او هشدار می‌دهد که این وضعیت می‌تواند در سایر حامل‌های انرژی مانند برق و گاز نیز تکرار شود؛ روندی که عرضه را محدودتر کرده و پدیده «ناترازی» را تشدید می‌کند.
دستاورد ورود انرژی به بورس
مدیرعامل بورس انرژی تأکید می‌کند: نتایج رویکرد سنتی اقتصاد، محدودیت شدید دسترسی به بازارها و محرومیت مردم است. او می‌گوید: به محض عرضه حامل‌های انرژی در بورس، نخستین دستاورد، ایجاد دسترسی عمومی است؛ چه برای فعالان اقتصادی، چه برای خریداران و چه برای فروشندگان.
شفافیت قیمت و محدود شدن رانت
نظیفی در پایان تصریح می‌کند: مسئله اصلی که بورس انرژی ایجاد می‌کند، دسترسی به بازار است. از آنجا که دولت در قیمت‌گذاری دخالت نمی‌کند، قیمت‌ها در تابلوی بورس به شکل اقتصادی، منصفانه و شفاف تعیین می‌شود. او می‌افزاید: در این شرایط امکان استفاده از رانت به شدت کاهش می‌یابد و دیگر مزایای بورس انرژی نیز نمایان می‌شود.
