اکوایران: اسنپ بک با تحریم های فعلی که آمریکا بر ایران اعمال میکند، چه تفاوتی دارد؟ در این گزارش با ما همراه باشید تا پاسخ این پرسش را شرح دهیم.
به گزارش اکوایران، یکی از مهم‌ترین مفاهیمی که در برجام مطرح شده، اصطلاح اسنپ بک (Snapback) است. اسنپ بک به‌معنای بازگشت فوری تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران در صورت نقض تعهدات برجامی است. این مکانیزم از همان ابتدا به‌عنوان یک راه‌حل سریع برای اجرای دوباره تحریم‌ها در صورت عدم پایبندی طرفین به توافق طراحی شد.
مکانیزم اسنپ بک در برجام چگونه عمل میکند؟
بر اساس مفاد برجام، ایران محدودیت‌هایی را در زمینه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز خود پذیرفت تا اعتمادسازی صورت گیرد. در مقابل، کشورهای غربی متعهد شدند که تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران را لغو کنند. اما پرسش کلیدی این بود: اگر یکی از طرفین به تعهدات خود عمل نکرد، چه اتفاقی می‌افتد؟
پاسخ در مکانیزم حل و فصل اختلافات برجام تعریف شده است. اگر مذاکره و داوری نتیجه ندهد، هر عضو می‌تواند موضوع را به شورای امنیت سازمان ملل ارجاع دهد. در این حالت، بدون نیاز به تصویب یک قطعنامه جدید، تحریم‌ها به‌طور خودکار بازمی‌گردند، مگر اینکه تمامی اعضای شورای امنیت مخالفت کنند.
پیامدهای بازگشت تحریم‌ها (Snapback)
با فعال شدن اسنپ بک برجام، تمامی تحریم‌های مرتبط با قطعنامه‌های قبلی سازمان ملل دوباره اعمال می‌شوند. این تحریم‌ها تنها محدود به فعالیت‌های هسته‌ای و موشکی ایران نیستند، بلکه بخش‌های اقتصادی و مالی را هم در بر می‌گیرند. به‌ویژه صادرات انرژی و نفت ایران که منبع اصلی درآمد کشور برای تأمین مالی برنامه‌های صنعتی و دفاعی است، بار دیگر هدف تحریم‌ها قرار خواهد گرفت.
تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا چیستند؟
برخلاف مکانیسم ماشه، تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هیچ پشتوانه بین‌المللی ندارند. این تحریم‌ها در دو سطح اعمال می‌شوند: تحریم‌های اولیه که مانع هرگونه همکاری شهروندان و شرکت‌های آمریکایی با ایران می‌شوند.
تحریم‌های ثانویه که شرکت‌ها و کشورهایی غیرآمریکایی را هم در صورت همکاری با ایران تحت فشار و جریمه قرار می‌دهند.
در نتیجه، حتی شرکای تجاری ایران نیز به دلیل ترس از مجازات‌های واشنگتن، مبادلات خود را متوقف می‌کنند.
تفاوت‌های حقوقی و سیاسی
از نظر حقوقی، مکانیسم ماشه در دل یک توافق بین‌المللی و مصوبه شورای امنیت تعریف شده است. به همین دلیل از نظر شکلی مشروعیت حقوقی دارد، هرچند بسیاری از کارشناسان آن را مغایر با منشور ملل متحد می‌دانند.
اما تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا هیچ‌گونه مشروعیت بین‌المللی ندارند و بر اساس قوانین داخلی ایالات متحده اعمال می‌شوند.
از نظر سیاسی نیز، مکانیسم ماشه ابزاری برای بازگرداندن ایران به تعهدات هسته‌ای است، در حالی که تحریم‌های یک‌جانبه آمریکا اهدافی فراتر از پرونده هسته‌ای را دنبال می‌کنند و تغییر رفتار منطقه‌ای و محدودسازی توان دفاعی ایران را نشانه گرفته‌اند.
برای مشاهده جزییات بیشتر قسمت سوم مجله اقتصاد ایران را ببینید.
