شروع هفته با اظهارات منفی از سوی یکی از مقامات غربی، باعث ریزش شاخص‌کل و شکل‌گیری صف‌‌‌‌‌‌های فروش شد؛ اما با انتشار سیگنال‌های مثبت از ادامه مذاکرات، ورق برگشت و بازار در روزهای پایانی هفته به سمت رشد حرکت کرد. این نوسانات شدید که ناشی از جو روانی سیاسی است، پرسش‌هایی را درباره پایداری این روند ایجاد کرده‌است.
صنایعی مانند خودرو، بانک، پتروشیمی و هلدینگ‌ها به‌عنوان نمادهای موسوم به «توافقی» در این هفته محور توجه بودند، اما هم‌‌‌‌‌‌زمان با نزدیک‌شدن به فصل انتشار گزارش‌های ۱۲ماهه، برخی تحلیلگران امیدوارند وزن تحلیل بنیادی در معاملات افزایش پیدا کند و بازار از حالت هیجانی خارج شود.
با این‌حال، تجربه هفته‌های اخیر نشان می‌دهد سیاست همچنان مهم‌ترین محرک بازار است. هر خبر مثبت یا منفی از مذاکرات، به‌سرعت بر تصمیم‌گیری سهامداران تاثیر می‌گذارد.
در چنین فضایی، رشد شاخص بیشتر به یک واکنش موقتی شباهت دارد تا یک روند پایدار مبتنی بر عملکرد شرکت‌ها. اکنون پرسش کلیدی این است: آیا بازار می‌تواند از سایه سیاست خارج شود و به گزارش‌های واقعی شرکت‌ها اتکا کند؟ یا همچنان در انتظار تیترهای خبری، مسیر خود را تغییر خواهد داد؟
تحقق شاخص ۳.۶میلیون واحدی تا تیر ماه
احمد اشتیاقی، تحلیلگر بازار سرمایه تاکید کرد؛ بازار سرمایه ایران به‌شدت تحت‌تاثیر تحولات سیاسی به‌ویژه روند مذاکرات ایران و آمریکا قرارگرفته‌است. او گفت: «بازار سهام نشان‌داده که تک‌‌‌‌‌‌عاملی شده و رشد یا افت آن تقریبا فقط به عامل سیاسی وابسته شده‌است.» اشتیاقی با اشاره به تاثیر اظهارات اخیر رابرت مالی و ویتکاف افزود: «جمعه گذشته، وقتی ویتکاف اظهارات منفی درباره مذاکرات مطرح کرد، بازار در روزهای شنبه و یکشنبه واکنش منفی نشان‌داد، اما در ادامه هفته و با انتشار اخبار مثبت از مذاکرات، بازار سهام با استقبال سهامداران روبه‌رو شد.»
به گفته او، این نوسانات موجب شد هفته‌ای پرتنش رقم بخورد؛ دو روز صف فروش، دو روز صف خرید و یک روز بازار متعادل مثبت.
وی به تحرکات خاص برخی نمادها اشاره کرد و توضیح داد: «برخی تک‌‌‌‌‌‌سهم‌‌‌‌‌‌ها مانند شستا به‌دلیل خبر واگذاری بلوک تاپیکو در روز چهارشنبه مورد‌توجه قرارگرفتند. بانک ملت نیز از دوشنبه به‌دلیل موضوع تجدیدارزیابی دارایی‌ها با استقبال بازار مواجه شد.» اشتیاقی معتقد است؛ ریشه رشد اخیر بازار به عقب‌‌‌‌‌‌ماندگی آن از سال‌گذشته بازمی‌‌‌‌‌‌گردد.
او در این‌باره گفت: «زمانی‌که در دی‌‌‌‌‌‌ماه پارسال دلار نیمایی به دلار توافقی ارتقا یافت و با نرخ ۶۷هزار‌تومان کشف قیمت شد، بازار به‌‌‌‌‌‌جای بهره‌‌‌‌‌‌برداری از این رشد، به‌دلیل نگرانی‌های سیاسی و احتمال بازگشت ترامپ، دچار بدبینی شد. در آن زمان حتی برخی سناریوهای جنگی نیز در ذهن فعالان بازار ترسیم می‌شد.»
وی افزود؛ بازار سرمایه در آن مقطع نتوانست افزایش قیمت دلار را در قیمت سهام لحاظ کند و در عوض، سرمایه‌ها به سمت بازار طلا و صندوق‌های سرمایه‌گذاری طلا حرکت کرد؛ «در چنین فضایی، بورس شرایط مناسبی نداشت و بازدهی آن پایین ماند.»
این تحلیلگر تاکید کرد؛ اکنون بازار در تلاش است جاماندگی خود از محل رشد دلار توافقی را جبران کند.
به‌‌‌‌‌‌گفته او، «این رشد بازار، صرفا ناشی از مذاکرات نیست، بلکه رشدی است که باید سال‌گذشته اتفاق می‌افتاد اما ریسک‌های سیاسی مانع آن شدند.» اشتیاقی با اشاره به چشم‌‌‌‌‌‌انداز شاخص‌کل تصریح کرد: «در صورت عدم‌شکست مذاکرات، شاخص می‌تواند تا پایان تیرماه به کانال ۳.۶میلیون واحد برسد.» با این‌حال او هشدار داد؛ بعد از رسیدن شاخص به این سطح، دو عامل می‌تواند رشد بازار را محدود کند: «نخست اینکه دلار توافقی احتمالا قدرت عبور از ۷۰هزار‌تومان را ندارد و دوم اینکه نرخ بهره ظرف ۶ ماه آینده بعید است به زیر ۳۰درصد برسد.» او در پایان گفت: «رسیدن به کانال ۳.۶میلیون واحد برای شاخص تا پایان تیرماه منطقی است؛ مشروط بر اینکه روند مذاکرات به‌خوبی پیش‌رود. هرقدر روند توافق سریع‌تر شود، این رشد زودتر محقق می‌شود. اگر هم خبر منفی برسد، کف شاخص در محدوده سه‌میلیون واحد خواهد بود.»
بورس باید از وابستگی به اخبار سیاسی عبور کند
محمد خبری‌‌‌‌‌‌زاد، تحلیلگر بازار سرمایه، با اشاره به روند نوسانی بورس در هفته گذشته اظهار کرد: «بازار سهام همچنان کاملا وابسته به تحولات سیاسی، به‌ویژه اخبار مربوط به مذاکرات هسته‌‌‌‌‌‌ای است.» به گفته او، هفته گذشته نیز از این قاعده مستثنا نبود و بازار‌بار دیگر زیر سایه فضای سیاسی حرکت کرد. خبری‌‌‌‌‌‌زاد در تشریح فضای عمومی بازار گفت: «هفته را با مصاحبه ویتکاف آغاز کردیم که گفته بود ایران حق هیچ‌‌‌‌‌‌گونه غنی‌‌‌‌‌‌سازی ندارد. این اظهارات به‌نظر می‌رسید بیشتر با هدف اثرگذاری بر فضای روانی مذاکرات مطرح‌شده بود.» او تاکید کرد؛ این مصاحبه در روز شنبه و یکشنبه تاثیر منفی بر بورس گذاشت و موجب شد بازار دو روز متوالی با افت شدید مواجه شود. اما روند منفی دوام چندانی نداشت. این تحلیلگر ادامه‌داد: «با انتشار اخبار مثبت از مذاکرات در عصر یکشنبه، فضای خوش‌بینی به بازار بازگشت و روز دوشنبه با صف‌‌‌‌‌‌های خرید قفل شد. این روند در روزهای پایانی هفته نیز ادامه پیدا کرد.»
او همچنین به جابه‌‌‌‌‌‌جایی نقدینگی درمیان صنایع مختلف اشاره کرد: «در دوشنبه و سه‌شنبه، عمده رشد بازار روی نمادهای موسوم به توافقی مانند خودروسازان و بانک‌ها متمرکز بود، اما در روز چهارشنبه جریان پول به سمت صنایع دیگر نظیر پتروشیمی‌ها و هلدینگ‌ها نیز حرکت کرد. چهارشنبه، شاهد چرخش نقدینگی از صنایع رشد‌کرده به سمت صنایعی بودیم که کمتر رشد کرده‌بودند.»
خبری‌‌‌‌‌‌زاد هشدار داد؛ وضعیت فعلی بازار یک تیغ دو لبه است. او گفت: «تا زمانی‌که بورس وابسته به اخبار مذاکرات باقی‌بماند، با هر خبر خوب اوج می‌گیرد و با هر گمانه‌‌‌‌‌‌زنی منفی سقوط می‌کند. بازار باید از این وضعیت خارج شود.» به گفته او، امید آن است که با نزدیک‌شدن به ددلاین انتشار گزارش‌های ۱۲ ماهه شرکت‌ها، توجه بازار به سمت تحلیل عملکرد شرکت‌ها سوق پیدا کند.
خبری‌‌‌‌‌‌زاد اظهار کرد: «پیش‌بینی می‌شود گزارش‌های ۱۲ ماهه نسبت به دوره‌‌‌‌‌‌های میان‌مدت عملکرد بهتری نشان دهند و اگر این اتفاق بیفتد، بازار می‌تواند از فضای سیاسی فاصله بگیرد و به سمت تحلیل‌های بنیادی حرکت کند.» او در پایان ابراز امیدواری کرد؛ بازار سرمایه در ماه‌های آینده به شرکت‌هایی که گزارش‌های بهتری ارائه می‌دهند، وزن بیشتری بدهد و به‌‌‌‌‌‌تدریج از فضای صرفا سیاسی عبور کند.
