به گزارش اکوایران، معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا همان NPT، یکی از مهم‌ترین توافق‌های بین‌المللی در حوزه امنیت جهانی است.
این پیمان بر سه اصل استوار است: جلوگیری از گسترش سلاح‌های هسته‌ای، حرکت به سوی خلع سلاح و فراهم‌کردن بستر استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای.
بر اساس این توافق، کشورهای عضو حق دارند از انرژی هسته‌ای در زمینه‌هایی چون تولید برق یا مصارف پزشکی بهره ببرند، اما متعهد می‌شوند به سمت تولید جنگ‌افزار هسته‌ای حرکت نکنند. نظارت بر حسن اجرای این تعهد نیز بر عهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است که بازرسی‌ها و گزارش‌های خود را به شورای حکام و شورای امنیت ارائه می‌دهد.
ایران، دومین کشور آسیایی عضو در NPT
ایران در سال ۱۹۷۰ به این پیمان پیوست و پس از ژاپن، دومین کشور آسیایی عضو آن شد. طولانی بودن این عضویت، ایران را به یکی از بازیگران مهم در چارچوب NPT تبدیل کرده است.
جدال تازه؛ از مکانیسم ماشه تا طرح سه‌فوریتی
پس از فعال‌شدن مکانیسم ماشه توسط طرف‌های غربی برجام، بحث خروج ایران از NPT دوباره در فضای سیاسی کشور بالا گرفت. در همین راستا، مجلس طرح سه‌فوریتی برای خروج از این پیمان و پروتکل الحاقی آن را در دستور کار قرار داده است؛ خبری که به سرعت در سطح سیاست داخلی کشور بازتاب یافت و تحلیلگران درباره پیامدهای آن هشدار دادند.
خروج چه پیامدهایی دارد؟
ترک NPT به معنای توقف همکاری با آژانس انرژی اتمی و محدود شدن یا قطع دسترسی بازرسان است؛ اقدامی که می‌تواند در نگاه جامعه جهانی به‌عنوان تهدیدی جدی علیه امنیت تعبیر شود. علاوه بر این، خروج از این پیمان عملاً ایران را در برابر تصمیمات شورای امنیت قرار می‌دهد و خطر ورود به فصل هفتم منشور سازمان ملل را افزایش می‌دهد؛ جایی که اقدامات سختگیرانه‌تری علیه کشورها اعمال می‌شود.
کارشناسان باور دارند چنین تصمیمی می‌تواند یکی از پرهزینه‌ترین گام‌های هسته‌ای ایران در دهه‌های اخیر باشد؛ چراکه پیامدهایی چون بازگشت یا تشدید تحریم‌ها، کاهش سرمایه‌گذاری خارجی، محدود شدن همکاری‌های اقتصادی با قدرت‌های بزرگ و افزایش فشار اقتصادی داخلی را به دنبال دارد. افزون بر این، احتمال تقویت جبهه‌های مخالف در منطقه و پیچیده‌تر شدن معادلات ژئوپولیتیک نیز وجود دارد.
