در نشست مشترک مسئولان مسکن ایران و هیأتی از کره جنوبی، تجربه شش دهه‌ای این کشور در حوزه مسکن استیجاری و اجاره‌داری حرفه‌ای بررسی شد.
به گزارش اکوایران، در نشست مشترک مسئولان مسکن ایران و هیأتی از مقامات کره جنوبی که صبح سه‌شنبه ۴ شهریور در وزارت راه و شهرسازی برگزار شد، تجربه شش دهه‌ای کره جنوبی در حوزه مسکن استیجاری و اجاره‌داری حرفه‌ای بررسی شد. هدف این نشست، استفاده از دستاوردهای سئول در تأمین نیاز مسکن اقشار کم‌درآمد عنوان شد. مقام‌های وزارت راه و شهرسازی، کارشناسان هبیتات و هیأتی بلندپایه از کره جنوبی در این جلسه حضور داشتند.
ناکامی سیاست‌های گذشته در ایران
بنا به گزارش وزارت راه و شهرسازی، حبیب‌الله طاهرخانی، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی، با تأکید بر اینکه سیاست‌های گذشته در ایران موفق به حل مشکل مسکن اقشار کم‌درآمد نشده‌اند، گفت: «موضوع اجاره‌داری حرفه‌ای با وجود تأکیدهای مکرر، هنوز به مرحله اجرا نرسیده است.» او افزود که توسعه مسکن استیجاری اگرچه راهکاری مهم برای اقشار کم‌درآمد است، اما بدون یک برنامه جامع و پرهیز از شتاب‌زدگی به نتیجه نخواهد رسید.
طاهرخانی تجربه کره جنوبی را نمونه‌ای موفق دانست که می‌تواند در ایران الهام‌بخش باشد و گفت: «این نشست مقدمه‌ای است برای گسترش همکاری‌ها در انتقال دانش، فناوری و تجربیات فنی.» او در عین حال هشدار داد که پیچیدگی‌های مسکن استیجاری نیازمند نگاه دقیق و آگاهانه است.
اهمیت نگاه جهانی
بهروز ملکی، مشاور اقتصادی وزیر راه و شهرسازی، با اشاره به اهمیت انتقال تجربه‌های جهانی، گفت: «هیچ کشوری در انزوا به توسعه نرسیده است.» او توضیح داد که در کره جنوبی حدود ۴۵ درصد جمعیت در واحدهای استیجاری زندگی می‌کنند و به دلیل ثبات نسبی قیمت‌ها و تورم پایین، اجاره‌نشینی به الگویی پایدار تبدیل شده است.
ملکی تأکید کرد که سیاست‌های ایران باید متناسب با شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور طراحی شوند. او افزود: «ترجیح این است که دولت بستر را برای حضور بخش خصوصی فراهم کند، هرچند حمایت مستقیم دولت برای اقشار کم‌درآمد اجتناب‌ناپذیر است.» به گفته او، تورم مزمن و محدودیت‌های بودجه‌ای از موانع اصلی در این مسیر هستند.
نقش هبیتات و اولویت مسکن کافی
صادق صادق‌پور اقدم، دبیر کمیته اسکان بشر، نیز در این نشست گفت که هبیتات (برنامه اسکان بشر سازمان ملل متحد) در رویکرد جدید خود تأمین مسکن کافی را در اولویت قرار داده است. او تأکید کرد: «با تأمین مسکن اقشار نیازمند، بسیاری از نیازهای شهری دیگر نیز پاسخ داده خواهد شد.» صادق‌پور تجربه کره جنوبی را نمونه‌ای موفق دانست که می‌تواند در سیاست‌گذاری‌های ایران نقش‌آفرین باشد.
روایت کره جنوبی از ۶ دهه تجربه
یونگهو پارک، مدیرکل شرکت زمین و مسکن کره جنوبی (LH)، گزارشی مفصل از مسیر شش دهه‌ای کشورش در حوزه مسکن ارائه داد. او گفت: «مسکن استیجاری در کره جنوبی از دهه ۱۹۶۰ به شکل سازمان‌یافته آغاز شد و اکنون می‌تواند تا ۵۰ سال از خانوارهای کم‌درآمد حمایت کند.» به گفته او، شرکت LH بیش از ۹۰ درصد پروژه‌های دولتی مسکن را مدیریت می‌کند و نقش کلیدی در ساخت، سرمایه‌گذاری و بهره‌برداری دارد.
پارک یادآور شد که پس از رهایی کره از استعمار، بحران مسکن بزرگ‌ترین چالش این کشور بود. در دهه ۶۰ میلادی دولت قانونی برای توسعه مسکن با بودجه کافی تصویب کرد و برای نخستین بار برنامه‌ای بلندمدت برای حمایت از اجاره‌نشینی ایجاد شد. او افزود: «در دهه ۲۰۰۰ زمان تکمیل پروژه‌ها شش تا هفت سال بود، اما با اصلاحات توانستیم آن را به دو سال کاهش دهیم.»
اجاره‌بها متناسب با درآمد
پارک توضیح داد که نظام مسکن در کره براساس درآمد خانوار تقسیم‌بندی شده و دهک‌های پایین بیشترین حمایت را دریافت می‌کنند. اجاره‌بهای ماهانه برای خانوارهای کم‌درآمد بین ۶۵ تا ۲۰۰ دلار است و پس از ده سال سکونت امکان خرید واحد برای مستأجران فراهم می‌شود.
او همچنین گفت که قراردادهای اجاره هر دو سال تمدید می‌شود و سقف افزایش اجاره‌بها حداکثر پنج درصد است؛ عاملی که به ثبات بازار اجاره کمک کرده است.
مدل مالی و نقش بخش خصوصی
مدیرکل شرکت LH با اشاره به الگوهای مالی کره جنوبی گفت: «ساخت مسکن استیجاری بر پایه مشارکت دولت، شرکت‌های سازنده و مستأجران است.» او نمونه‌ای از سال ۲۰۲۰ را شرح داد که در آن ۵۱ درصد هزینه‌ها بر عهده دولت بود و باقی را شرکت‌های خصوصی و مستأجران پرداخت کردند.
پارک افزود: «برای موفقیت در مسکن استیجاری باید هم نگاه اقتصادی و هم نگاه اجتماعی وجود داشته باشد. بدون سودآوری بخش خصوصی نمی‌توان انتظار داشت این طرح پایدار بماند.»
پیام کره جنوبی به ایران
پارک در پایان تأکید کرد که ایران باید پیش از اجرای چنین برنامه‌هایی توان مالی دولت و نقش بخش خصوصی را بررسی کند. او گفت: «موفقیت در این حوزه تنها با مدیریت یکپارچه هزینه و درآمد و وجود نهادی متمرکز امکان‌پذیر است.»
این نشست در شرایطی برگزار شد که بحران مسکن در ایران به‌ویژه برای اقشار کم‌درآمد به معضلی جدی بدل شده است. بازگشت موضوع «مسکن استیجاری» به دستور کار دولت و مقایسه آن با تجربه کره جنوبی، بار دیگر بحث درباره آینده سیاست‌های مسکن در کشور را پررنگ کرده است.