به‌گزارش زومیت روز دوم هشتمین رویداد UXShiraz در سال ۱۴۰۴ با مجموعه‌ای از سخنرانی‌های تخصصی و عمیق در حوزه طراحی تجربه کاربری (UX) برگزار شد. این رویداد که به‌عنوان یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های طراحی دیجیتال در ایران شناخته می‌شود، در روز دوم خود به موضوعاتی چون رفتار کاربران، طراحی همدلانه (Empathic Design)، دسترسی‌پذیری (Accessibility)، مقیاس‌پذیری پروژه‌ها، حفظ هویت فرهنگی و تأثیر محیط بر طراحی پرداخت.
سارا قاسمی گیلوان، طراح محصول دیجی‌شهر: چرا کاربران عجیب رفتار می‌کنند؟
سارا قاسمی گیلوان، طراح محصول دیجی‌شهر، سخنرانی خود را با پرسشی آغاز کرد: «چرا رفتار کاربران گاهی عجیب به نظر می‌رسد؟» او با مثالی از دنیای واقعی شروع کرد: «تصور کنید در یک پاساژ شلوغ، خسته هستید و دنبال سرویس بهداشتی می‌گردید. در این لحظه، به‌دنبال یک نماد آشنا هستید، نه متنی طولانی که باید بخوانید.» قاسمی این رفتار را به دنیای دیجیتال تعمیم داد و گفت: «در وب‌سایت‌ها هم گاهی کاربران دکمه‌ای را که جلوی چشمشان است، نمی‌بینند، چون مغز انسان هنگام جست‌وجوی راه‌حل به نمادها (Icons) توجه می‌کند، نه متن‌های توضیحی.»
بیشتر بخوانید
او به پدیده «کوری بنری» (Banner Blindness) اشاره کرد که در آن کاربران در دنیای واقعی بنرهای بزرگ را نادیده می‌گیرند و باور دارد این موضوع در دنیای دیجیتال هم رخ می‌دهد و گاه همه به‌دنبال آیکون‌ها یا دکمه‌های کوچک و آشنا هستند. قاسمی تأکید کرد: «جهان دیجیتال از جهان واقعی جدا نیست. کاربران به مسیرهای آشنا عادت دارند؛ مثلاً برای ثبت‌نام در یک وب‌سایت، ترجیح می‌دهند از صفحه اصلی شروع کنند، نه از یک صفحه میانی.» او افزود که عادت‌های کاربران گاهی از طراحی‌ها قوی‌ترند و طراحان باید این رفتارهای طبیعی را جدی بگیرند.
قاسمی به اهمیت سرعت در جلب اعتماد کاربران اشاره کرد: «کاربر امروزی منتظر نمی‌ماند و با کندی وب‌سایت، بدون عصبانیت، با بی‌تفاوتی آن را ترک می‌کند و سراغ رقیب می‌رود.» او همچنین به جزئیات طراحی توجه نشان داد: «اگر چیزی شبیه دکمه است، باید کار کند. کلیک‌های بی‌نتیجه ناامیدی ایجاد می‌کنند.» او به محدودیت‌های طراحی‌شده اشاره کرد که گاه به‌عنوان احترام به زمان کاربر رخ می‌دهد، مانند نمایش صفحه‌کلید عددی برای ورود شماره موبایل. قاسمی همچنین هشدار داد که رنگ‌ها نشانه‌های خاصی دارند و استفاده نادرست، مانند سبز برای خروج، می‌تواند گیج‌کننده باشد. او در پایان پرسید: «آیا ما جهان دیجیتال را انسانی طراحی می‌کنیم؟»
احسان افشار، استراتژیست ارتباطات: طراحی همدلانه و دسترسی‌پذیری
احسان افشار سخنرانی خود را با تمرکز بر طراحی همدلانه و طراحی برای شرایط ناپایدار آغاز کرد. او با ارائه آماری تکان‌دهنده گفت: «در سال ۲۰۲۲ در آمریکا، ۴۰۰ میلیون دلار جریمه برای وب‌سایت‌هایی صادر شد که اصول دسترسی‌پذیری (Accessibility) را رعایت نکردند.» او افزود: «۹۷ درصد وب‌سایت‌ها اصول پایه‌ای دسترسی‌پذیری را رعایت نمی‌کنند و سالانه ۶۰۰ میلیارد دلار از بازار جهانی به دلیل نادیده گرفتن این اصول از دست می‌رود.» افشار تأکید کرد که یک‌چهارم کاربران بالقوه به دلیل موانع طراحی از خدمات دیجیتال محروم هستند و توجه به دسترسی‌پذیری نه‌تنها یک انتخاب اخلاقی، بلکه یک تصمیم استراتژیک است.
افشار طراحی UX را فراتر از چیدمان عناصر بصری دانست و آن را نتیجه تأمل در رفتار کاربران توصیف کرد. او با ارجاع به کتاب «تصویر ذهنی از شهر» کوین لینچ، گفت: «انسان‌ها شهرها را از طریق پنج عنصر ادراکی (مسیرها، لبه‌ها، گره‌ها، نواحی و نشانه‌ها) درک می‌کنند و در دنیای دیجیتال نیز کاربران باید بتوانند مسیر خود را در اپلیکیشن‌ها و وب‌سایت‌ها پیدا کنند.» او از مفاهیمی مانند نقشه‌برداری تجربه (Experience Mapping) و معماری اطلاعات (Information Architecture) به‌عنوان ابزارهای کلیدی در UX مدرن نام برد.
افشار شهرها را سیستم‌های انطباقی پیچیده توصیف کرد که از بازخورد شهروندان شکل می‌گیرند و گفت: «در UX نیز با سیستمی باز روبرو هستیم که باید سناریوهای متنوعی برای کاربران مختلف فراهم کند.» او همچنین به نظریه اخلاق‌گرایانه و مفهوم «حق بر شهر» اشاره کرد که بر نقش فعال شهروندان در شکل‌دهی به فضاهای زندگی تأکید دارد. افشار افزود: «در طراحی دیجیتال، کاربر نباید صرفاً مصرف‌کننده باشد، بلکه باید در شکل‌گیری تجربه خود مشارکت کند.» او طراحی همدلانه را فراهم کردن ابزاری برای شنیده شدن و مشارکت فعال کاربران دانست و گفت: «طراح UX مانند معمار دیجیتال است که باید به پیچیدگی زیست انسانی احترام بگذارد.»
