اکوایران: پس از کریدور زنگزور و تاثیر آن بر مسیرهای تجاری ایران، حال یک کریدور ترانزیتی جدید در شرق کشور در حال شکل‌گیری: کریدور ترانزیتی افغانستان یا همان ترانس افغان.
به گزارش اکوایران، این کریدور که با حمایت و سرمایه‌گذاری کشورهای منطقه، به‌ویژه ازبکستان و پاکستان، در حال توسعه است و قرار افغانستان را از طریق خاک پاکستان به بندر گوادر و از آنجا به دریای عمان و آب‌های آزاد متصل کند؛ هدف از این پروژه، فراهم کردن یک مسیر جایگزین و کوتاه‌تر برای انتقال کالا از آسیای میانه به جنوب آسیا و بازارهای جهانی است. مسیری که بازار ترانزیتی ایران در شرق و شمال شرقی را تهدید می‌کند و با توجه به مسیر تجاری زنگزور که اروپا رو به واسطه اون از دست دادیم.
کریدورهای نوظهور در منطقه، تهدیدی جدی برای موقعیت ترانزیتی ایران به‌ویژه در شرق و شمال‌شرق به شمار می‌روند. این روند عملا کشور را در میان کریدورهای موازی محصور کرده و امکان بهره‌برداری از ظرفیت‌های ژئوپولیتیکی و ژئواکونومیکی را محدود می‌سازد.
تجربه مسیر تجاری زنگزور نشان داد که با فعال شدن چنین پروژه‌هایی، ایران بخشی از نقش راهبردی خود در اتصال به اروپا را از دست می‌دهد؛ اتفاقی که نه‌تنها جایگاه ایران در شبکه‌های حمل‌ونقل بین‌المللی را تضعیف کرد، بلکه قدرت چانه‌زنی کشور در معادلات منطقه‌ای را نیز کاهش داد. اکنون طرح ایجاد کریدور افغانستان نیز می‌تواند همان سناریو را تکرار کرده و با دور زدن خاک ایران، موقعیت راهبردی کشور در کریدورهای ترانزیتی را بیش از پیش به حاشیه براند. تداوم این روند در صورت نبود راهبرد فعال و هوشمندانه، پیامدهای اقتصادی، سیاسی و حتی امنیتی مهمی برای ایران در پی خواهد داشت.
کدیور افغانستان چه زمانی تکمیل می‌شود؟
بررسی‌ها نشان می‌دهد تکمیل این مسیر تجاری حدود 5 تا 6 سال زمان خواهد برد و به سرمایه‌ای بالغ بر 600 میلیون دلار نیاز دارد که بسیاری از کشورها برای تأمین این سرمایه اعلام آمادگی کرده‌اند. از جمله این کشورهای می‌توان به آمریکا، چین، روسیه، بانک توسعه اسلامی، قطر، امارات و… اشاره کرد.
این آمادگی نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک این کریدور برای کشورهای منطقه است و به نظر می‌رسد هیچ‌یک از موانع مالی و زمانی نتواند مانع از تکمیل این پروژه شود و برای پیشرفت این پروژه طالبان هم تضمین امنیتی داده تا این مسیر سریع‌تر به نتیجه برسد.
کریدور ترانزیتی افغانستان، با هدف تسهیل تجارت و کاهش هزینه‌های حمل‌ونقل کالا در منطقه، به سرعت در حال تبدیل شدن به یک جایگزین جذاب برای مسیرهای سنتی است که عمدتا از ایران عبور می‌کنند. این پروژه که با حمایت کشورهای آسیای میانه و پاکستان دنبال می‌شود، می‌تواند موقعیت ترانزیتی ایران را به چالش بکشد و نیازمند یک استراتژی جدید از سوی تهران برای حفظ سهم خود در بازار ترانزیت منطقه‌ای است، با این شرایط ایران باید هر چه زودتر مسیرهای ترانزیتی خود را تکمیل و هزینه حمل بار را مقرون به صرفه کند تا به این طریق بتواند موقعیت خود در منطقه را حفظ کند.
