ذخیره‌سازی دی‌اکسیدکربن در زیر زمین به عنوان راهی برای کاهش تغییرات اقلیمی مطرح است، اما اگر همچنان به مصرف سوخت‌های فسیلی ادامه دهیم، ممکن است ظرف ۲۰۰ سال آینده فضای ایمن برای ذخیره‌سازی کربن نیز به پایان برسد.
ذخیره‌سازی دی‌اکسیدکربن جذب‌شده در مخازن زیرزمینی، از سال‌ها پیش توسط دولت‌ها و صنایع به عنوان راهی برای رسیدن به کربن خنثی (انتشار خالص صفر) بدون کنارگذاشتن کامل سوخت‌های فسیلی تبلیغ شده است.
قبلاً تصور می‌شد که ظرفیت ذخیره‌سازی زیرزمینی دی‌اکسیدکربن بسیار عظیم باشد. برآوردهای صنعتی رقم جهانی را حدود ۱۴ هزار گیگاتن کربن دی اکسید اعلام کرده بودند. جوری روگلی، پژوهشگر از کالج امپریال لندن می‌گوید: «تا امروز، ظرفیت ذخیره‌سازی عملاً نامحدود تلقی می‌شد».
به‌گزارش نیوساینتیست، روگلی و همکارانش با تحلیل دوباره ذخایر زمین‌شناسی و کنارگذاشتن مناطق پرخطر مانند نزدیکی شهرهای بزرگ، مناظر حساس زیست‌محیطی یا مناطق لرزه‌خیز، دریافتند که حجم قابل‌استفاده بسیار کمتر است. آنان نتیجه گرفتند که فقط ۱۴۶۰ گیگاتن ظرفیت ذخیره‌سازی زمین‌شناسی در سطح جهان واقعاً دردسترس است.
روگلی می‌گوید قبلاً فکر می‌کردیم زمین تقریباً می‌تواند نامحدود دی‌اکسیدکربن را ذخیره کند، اما حالا مشخص شده که میزان واقعی و مطمئن ذخیره‌سازی بسیار کمتر است و باید با احتیاط استفاده شود؛ به طوری که ظرفیت مطمئن آن تقریباً ده برابر کمتر از تصورات قبلی است.
بیشتر بخوانید
بیشتر سناریوهای اقلیمی فرض می‌کنند که برای رسیدن به خالص صفر، مقداری ذخیره‌سازی زیرزمینی کربن ضروری خواهد بود. میزان استفاده بستگی به این دارد که جهان تا چه حد بتواند مصرف سوخت‌های فسیلی را کاهش دهد. پژوهشگران هشدار می‌دهند اگر پس از رسیدن به کربن خنثی همچنان حجم زیادی از انتشار نیروگاه‌های فسیلی را زیر زمین دفن کنیم، ظرفیت ذخیره‌سازی جهان تا سال ۲۲۰۰ به پایان خواهد رسید.
روگلی تأکید می‌کند که یافته‌های او، یعنی ذخیره‌سازی زیرزمینی باید تنها به عنوان آخرین گزینه، پس از استفاده کامل از راه‌های دیگر کاهش انتشار به‌کار رود. او می‌گوید به جای ذخیره‌سازی انتشارات نیروگاه‌های زغال‌سنگ یا گاز، کشورها باید تا حد امکان از منابع انرژی بدون کربن بهره ببرند. این کار ظرفیت ذخیره‌سازی زیرزمینی را برای دی‌اکسیدکربنی که با فناوری‌هایی مانند جذب مستقیم از جو گرفته می‌شود، آزاد می‌کند. فناوری جذب کربن از هوا و سایر فناوری‌های موسوم به انتشار منفی (که دی‌اکسیدکربن موجود در هوا را می‌گیرند) می‌توانند روند تغییر اقلیم را معکوس کنند.
ذخیره و جذب کربن راه‌حل نهایی مشکل تغییر اقلیم نیست، بلکه ابزاری موقت برای گذار از نفت و گاز است
به‌گفته‌ی تیم روگلی، اگر ظرفیت ۱۴۶۰ گیگاتنی زیر زمین برای ذخیره‌سازی دی‌اکسیدکربن صرف فناوری‌هایی شود که کربن دی اکسید را از هوا می‌گیرند، می‌توان مقدار مشخصی از گرمایش جهانی را کاهش داد و تا حدود ۰٫۷ درجه سانتی‌گراد دمای زمین را پایین آورد.
استوارت هسلدین از دانشگاه ادینبورو هشدار می‌دهد که هرچند ظرفیت عملی احتمالاً کمتر از برآورد ۱۴ هزار گیگاتنی صنعت است، رقم جدید شاید بیش از حد محافظه‌کارانه باشد. او می‌گوید رویکرد تیم در ارزیابی ریسک‌ها بسیار محتاطانه است. برای مثال، برخی مناطق لرزه‌خیز مانند دریای شمال از محاسبات کنار گذاشته شده‌اند، در حالی که می‌توانند مکان‌های امنی برای ذخیره‌سازی کربن باشند.
هسلدین توضیح می‌دهد که تجربه‌ی ذخایر نفت و گاز نشان می‌دهد حتی اگر میدان نفتی یا گازی در معرض زلزله ۶ ریشتری باشد، ذخیره‌سازی کربن می‌تواند همچنان ایمن باقی بماند. او همچنین یادآور می‌شود که بیشتر تحلیل‌ها و پژوهش‌ها، ذخیره‌سازی کربن را به عنوان ابزاری انتقالی برای گذار از سوخت‌های فسیلی می‌بینند؛ بدان معنا که حجم تزریق کربن زیرزمینی پس از رسیدن به خالص صفر باید به‌تدریج کاهش یابد.
هسلدین می‌گوید ذخیره و جذب کربن قرار نیست راه‌حل نهایی برای مشکلات تغییر اقلیم باشد، بلکه راهکاری موقت و گذرا است تا جهان بتواند به تدریج از نفت و گاز فاصله بگیرد. به همین دلیل نیازی به ظرفیت بسیار بزرگ ذخیره‌سازی کربن‌دی‌اکسید نیست.
پژوهش در ژورنال Nature منتشر شده است.
