از این رو شمار قابلتوجهی از کشورها، با اتخاذ سیاستهای متعدد سعی در منتفع کردن گروه بیشتری از شهروندان خود با استفاده از روشهایی برای دسترسپذیری دارند. تحلیل وضعیت گردشگری داخلی ایران بیانگر آن است که در سال (١٤٠٠)، تنها ٧ میلیون و ٧٨٨هزار خانوار به سفر رفتند و در مقابل ٧٠درصد جمعیت، مسافرت نرفتند، آماری که نشاندهنده وضعیت نامناسب توریسم در کشورمان است. مرکز پژوهشهای مجلس در گزارشی با عنوان «سیاستهای دسترسپذیر کردن گردشگری داخلی» اقدامات کشورهایی مانند ترکیه، کرهجنوبی، اسپانیا و مالزی را درباره تحقق دسترسپذیری به سفر بررسی کرده است. در این گزارش با دستهبندی این اقدامات از متولی گردشگری خواسته شده از این الگوها برای رونق و دسترسپذیری توریسم داخلی استفاده کند.
ترکیه اولین کشوری است که این گزارش به آن پرداخته و در این باره آورده است: در ترکیه ارتقای دسترسی به گردشگری داخلی با توجه به راهبردهای متعددی ازجمله برابرسازی فرصتها (با تمرکز بر افراد توانیاب) و تقاضای القایی (با تمرکز بر خنثیسازی اثر فصلی بر گردشگری) دنبال شده است.
این گزارش در همین رابطه به برخی مصوبات وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه اشاره میکند که بر اساس آن هتلهای دارای بیش از ٨٠اتاق، باید فضا را برای افراد دارای معلولیت مناسبسازی کنند. به علاوه لازم است که بخش پذیرش در هتلها به لحاظ امکانات جهت دسترسی افراد دارای معلولیت مناسبسازی شده باشد.درباره توسعه متوازن سفرهای داخلی و راهبرد سرمایهگذاری مشارکتی در ترکیه نیز این گزارش به تخصیص زمین به سرمایهگذاران داخلی برای تاسیس هتل با اجارهبهای اندک به مدت ۴۹ سال همراه با برخورداری از معافیتهای مالیاتی و اعطای اعتبارات بلندمدت از محل صندوق تشویق گردشگری و سادهسازی فرآیند اخذ مجوزها و پروانههای ساخت اشاره میکند و میافزاید: این اقدام که عمدتا با تمرکز بر نقاط کمتر گردشگرپذیر صورت میگیرد، اهدافی چون بسترسازی جهت دسترسی و انتفاع برابر و متوازن افراد از گردشگری و توسعه متوازن گردشگری بهلحاظ فضایی را دنبال میکند.
تمرکز بر گردشگری تجاری و برگزاری رویدادهای تجاری در فصول رکود تقاضای گردشگری نیز از دیگر راهبردهای تحقق دسترسپذیری ذیل عنوان تقاضای القایی در ترکیه هستند. خدمات جابهجایی و سفر داخلی اقتصادی نیز که توسط شماری از شرکتهای حملونقل ذیل مصوبات وزارت فرهنگ و گردشگری نیز با تمرکز بر دانشجویان و اقشار کمدرآمد صورت میپذیرد ازجمله اقدامات قابلتوجه ذیل راهبرد برابرسازی فرصتهاست. این گزارش آورده است: کارت موزه، تمهید دیگری ازسوی وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه برای تسهیل دسترسی اقتصادی و مقرون به صرفه گردشگران به موزههای این کشور است.
مالزی، تخفیف در اقامت و حملونقل
مالزی دیگر کشوری است که در گزارش مرکز پژوهشهای مجلس مورد بررسی قرار گرفته است. این کشور مواردی مانندتنوعبخشی به محصولات گردشگری، بهبود دسترسی به مقاصد گردشگری از طریق توسعه شبکه حملونقل، بهبود زیرساختهای موجود با توجه به نیاز گروههای متفاوت جمعیتی، ترویج اشکال متفاوت گردشگری و تمهیدات اقامت طولانیمدت گردشگران داخلی در مقاصد گردشگری را برای افزایش دسترسپذیری لحاظ کرده است. در این گزارش آمده است: برنامه احیای گردشگری وزارت گردشگری، هنر و فرهنگ با همیاری وزارت دارایی، تسهیلاتی چون معافیت مالیاتی برای راهنمایان و شرکتهای گردشگری که بازدید بیش از ٢٠٠ گردشگری داخلی در سال را در مراکز گردشگرپذیر مورد نظر کشور مدیریت میکنند، در نظر گرفته است. معافیتهای مالیاتی سرمایهگذاران گردشگری در بخشهای کمتر گردشگرپذیر به مدت ٥تا ١٠ سال، تخفیفهای مالیاتی برای توسعه زیرساختهای گردشگری با توجه به نیاز افراد دارای معلولیت و اعمال تخفیف اقامت و حملونقل در فصلهای رکود گردشگری از دیگر تمهیدات این کشور به شمار میرود.
در مالزی همچنین اقداماتی چون ارائه یارانه سفر به شهروندان در فصول رکود گردشگری در دستور کار قرار دارد. گزارش مرکز پژوهشهای مجلس در بخش دیگری درباره بازاریابی گردشگری این کشور آورده است: برنامه بازاریابی گردشگری مالزی اقداماتی چون استفاده از رسانههای جمعی جهت آگاهسازی و تشویق افراد به بازدید از جاذبههای گردشگری داخلی را در دستور کار قرار داده است.
در مالزی هم مشابه ترکیه تمهیداتی برای توریسم افراد دارای معلولیت در نظر گرفته شده است. این گزارش در اینباره آورده است: قوانین تشویقکننده قابلتوجه در مالزی جهت تشویق افراد دارای معلولیت برای سفر و گردشگری ازسوی سازمان ملی رفاه اجتماعی در نظر گرفته شده است که ازجمله آنها میتوان به ارائه تخفیفهای ویژه جهت رزرو پروازهای داخلی برای افراد دارای معلولیت اشاره کرد.
سنگاپور، ارائه وام و تسهیلات اعتباری برای سفر
در سنگاپور به عنوان دیگر کشوری که گزارش مرکز پژوهشهای مجلس به آن پرداخته، تسهیلات هوشمند، معرفی جاذبهها و خدمات گردشگری داخلی در حاشیه رویدادهای اقتصادی و تجاری و علمی، توسعه حملونقل در مناطق کمتر گردشگرپذیر در نظر گرفته شده است. این گزارش میافزاید: در این کشور صندوق بهبود کسب و کار با هدف تشویق نوآوری و پذیرش فناوری و طراحی مجدد مدل کسب و کار و فرآیندها در بخش گردشگری بهمنظور بهبود وضعیت گردشگری داخلی و خارجی ذیل راهبرد تقاضای القایی به سرمایهگذاران گردشگری داخلی وام کمبهره ارائه میکند. همچنین صندوق توسعه محصولات گردشگری از ایجاد زیرساختهای گردشگری بنا بر نیازهای آحاد جامعه و ارائه محصولات و خدمات جدید به گردشگران، حمایتهای مالی و مشاورههای فنی را به عمل میآورد. این صندوق که توسط هیات گردشگری سنگاپور طراحی و تامین مالی میشود، علاوه بر موارد مذکور از پروژهها و ابتکاراتی که به توسعه محصولات جدید گردشگری، ارتقای تجربه گردشگران و جذب بیشتر آنان به سنگاپور یاری میرساند، حمایت میکند. این حمایتها در قالب ارائه مشاوره فنی به مجریان طرح، ارائه وام کمبهره و معافیتهای مالیاتی صورت میپذیرند.
درباره دسترسی افراد با نیازهای خاص به سفر هم سنگاپور اقداماتی انجام داده است. در این گزارش آمده است: برنامه جامع توانمندسازی این کشور به نحوی جامع به لزوم رفع موانع فیزیکی، ارائه خدمات رفاهی و نهادینهسازی گفتمانهای صحیح در راستای بهرهمندی افراد دارای معلولیت، کودکان و سالمندان از تمامی خدمات و حقوق شهروندی و تضمین مشارکتپذیری ایشان با تمرکز بر حفظ شأن و عزتمندی پرداخته است. بر اساس این گزارش ارائه وام و تسهیلات اعتباری برای سفر در سنگاپور نیز که با عنوان وام شخصی سفر شناخته میشود، راهکاری در راستای افزایش سفرهای داخلی و دسترسی افراد به سفر در این کشور بوده است.
این گزارش اضافه میکند: این وام که غالبا برای تامین هزینههای سفر ازجمله اقامت، خوراک، حملونقل و سایر خدمات گردشگری پرداخت میشود، مهلت بازپرداختی دستکم یکساله دارد و مقدار آن بنابر تقاضای فرد، میزان درآمد سالانه فرد، طیف سنی متقاضی و مقصد مورد نظر متفاوت است. به علاوه این کشور بهمنظور تسهیل سفر افراد کمدرآمد و اقشار آسیبپذیر به سیاستهایی از قبیل ارائه تسهیلات حملونقل مقرون بهصرفه و امکان بازدید رایگان از موزهها متوسل شده است. شورای حملونقل عمومی و سازمان حملونقل زمینی این کشور برای تسهیل حملونقل سالمندان به ارائه تسهیلاتی چون ارائه کارت تخفیف ویژه شهروندان سالمند جهت جابهجایی ارزان و ایمن درون شهری و بینشهری و ایمنسازی مناطق رفاهی، گردشگری و مسکونی برای سفر ایمن این گروه جمعیتی پرداخته است.
اسپانیا، تسهیلات سفرهای جمعی مقرون بهصرفه
اسپانیا یکی از کشورهای پیشرو در گردشگری ورودی است و سالانه دهها میلیون نفر از سراسر جهان به این کشور سفر میکنند. با این حال اسپانیا در حوزه توریسم داخلی نیز فعال است. در گزارش مرکز پژوهشها در این باره آمده است: سیاستهای مرتبط با دسترسپذیری به سفرهای داخلی در اسپانیا، علاوه بر دستیابی به عدالت فضایی، نگرشی همهجانبه، متوازن و جامع بر تمام گروههای جمعیتی ازجمله گروههای کمبرخوردار، سالمندان، افراد با معلولیتهای جسمی، خانوادههای دارای نوزاد و… دارد.
طرح ملی دسترسی همگانی در اسپانیا دربردارنده نگرشی جامع به لزوم دسترسپذیری به آحاد حقوق شهروندی ازجمله فعالیتهای فراغتی، تفریحی، مسکن، تحصیل و… با راهبردهای بهروز و نوین است. این گزارش اضافه میکند: ازجمله اقدامات اسپانیا بهمنظور تسهیل دسترسی به سفر، هوشمندسازی مقاصد گردشگری، ارائه کمکهزینه غذا و اقامت در طول سفر به افراد جویای کار و کارگران بخش دولتی، ارائه بستههای اقتصادی سفر به سالمندان و بازنشستگان ازسوی موسسه خدمات سالمندان و خدمات اجتماعی است. این موسسه که زیرنظر وزارت بهداشت، مصرف و رفاه اسپانیا فعالیت میکند، مسوول برنامهریزی، توسعه و مدیریت خدمات اجتماعی و بهداشتی برای سالمندان و افراد با نیازهای خاص است و بسیاری از خدمات سفر و سایر فعالیتهای فراغتی را در قالب خدمات رفاهی و یارانه سفر با بهای اقتصادی به گروههای هدف ارائه میکند.
همچنین بنابر گزارش وزارت صنعت و گردشگری اسپانیا، خدمات سفر زمینی یارانهای (مترو و اتوبوس) برای سالمندان (افراد ۵۶ساله و بالاتر) با هدف تقویت رفاه، کیفیت زندگی و گسترش گردشگری داخلی ذیل راهبرد برابرسازی فرصتها صورت پذیرفته است. کارت مستمری بازنشستگی در این کشور بازنشستگان را از امتیاز سفر رایگان یا اقتصادی با قطار، مترو و تکریل (منوریل) بهرهمند میکند.
در اسپانیا وزارت صنعت و گردشگری این کشور با همکاری وزارت بهداشت و خدمات اجتماعی، سازمانهای غیرانتفاعی و شهرداریها بهطور ادواری تسهیلات سفرهای جمعی مقرون بهصرفه را برای افراد جویای کار، خانوادههای تکسرپرست، افراد کمبرخوردار و مهاجران فراهم کرده است. این گزارش با بیان این مطلب آورده است: در این سفرها که با هدف بازیابی روحیه جمعی، نشاط اجتماعی و انتفاع از مواهب گردشگری صورت میپذیرد، در قالب یارانههای سفر بهای سفرها اندک و در مواردی بهصورت رایگان است.
کرهجنوبی، مناسبسازی امکانات و خدمات
کرهجنوبی کشور دیگری است که تجربه آن در دسترسپذیری سفر مورد توجه گزارش مرکز پژوهشهای مجلس قرار گرفته و در این باره آمده است: ارزیابی اقدامات و ابتکارات مرتبط با دسترسپذیری سفرهای داخلی در کرهجنوبی حاکی از آن است که این کشور علاوه بر تلاش در راستای دسترسپذیر ساختن و مناسبسازی امکانات و خدمات مقاصد گردشگری، در ارائه خدمات سفر در بستر هوشمند به نحو قابلتوجهی عمل کرده است. ارائه خدمات ناظر بر رزرو الکترونیک در سفر، آگاهیبخشی درخصوص جاذبههای گردشگری، امکان خرید برخط و… ازجمله اقدامات قابلتوجه این کشور بهمنظور تحقق دسترسپذیری است. به علاوه دولت در کارتهای پرداخت هوشمند هزینه حملونقل در این کشور، تخفیفهایی برای سفرهای گروهی، سفرهای اقشار کمدرآمد و سفرهای کوتاه داخلی در نظر گرفته است. بر اساس این گزارش قانون رفاه افراد دارای معلولیت کرهجنوبی بهطور جدی بر دسترسی آحاد حقوق شهروندی با تمرکز بر افراد دارای معلولیت اشاره دارد.
این گزارش اضافه میکند: برنامههای دولت و قانون حمایت از افراد آسیبپذیر، پوششدهنده دسترسپذیری خدمات سفر و گردشگری برای افراد آسیبپذیر و کمدرآمد است. کارتهای حملونقل ویژه و مقرون بهصرفه برای تسهیل دسترسی اقشار کمدرآمد، سالمندان، دانشجویان و دانشآموزان به مقاصد داخلی گردشگری نمونههایی از برنامه مذکور هستند. ذیل این برنامه، سفر به مناطق کم گردشگرپذیر با بهای اندک یا بهصورت رایگان امکانپذیر است. دولت کرهجنوبی در راستای توسعه گردشگری داخلی همچنین به ابتکاراتی درخصوص گردشگری مجازی و بهرهگیری از تبلیغات مقاصد گردشگری توسط شبکه فعالان اجتماعی و چهرههای معروف رسانهای در فضای رسانه دست زده است. این گزارش با بیان این مطلب میافزاید: طراحی سفرهای جمعی (تور) فرهنگی، تجاری و ورزشی در مسیر نقاط کم گردشگرپذیر، ارائه امتیازاتی چون بهرهمندی از تفرجگاههای تندرستی طبیعی و گردشگری پزشکی همراه با رزرو مراکز اقامتی در دوران رکود گردشگری و ارائه بیمه مسافرتی از دیگر اقدامات مشترک وزارت فرهنگ، ورزش و گردشگری این کشور، شرکتهای بیمه و سازمان خدمات مالی جهت تسهیل دسترسی به سفر هستند.
برمبنای گزارش سازمان گردشگری کره، تسهیل دسترسی قشر کارگر و کارمند به سفر علاوه بر تمهیدات حملونقل اقتصادی با تمرکز بر اعمال تخفیف بر بلیت حملونقل عمومی، با ارائه وام کمبهره جهت اقامت طولانی در مراکز اقامتی این کشور در تعطیلات رسمی دنبال میشود.
این گزارش با بیان این مطلب آورده است: ذیل برنامههای قانون حمایت از افراد آسیبپذیر، خدماتی در قالب یارانههای سفر برای افراد کمدرآمد و اقشار آسیبپذیر ارائه میشود. طرح این ایده بهمنظور تسهیل دسترسی همگانی به سفر داخلی کلید خورد که شامل اقشار کمدرآمد و کارگران با درآمد پایین است. همچنین در این کشور بهمنظور خنثیسازی عدم توازن تقاضای گردشگری در فصول متفاوت به کارمندان و کارگران پاداش تعطیلات اعطا میشود. این سیاست اجتماعی ناظر بر ارائه پاداش مالی به کارکنان و کارمندان دولتی جهت بهرهوری بهتر از تعطیلات رسمی خود است.