اکوایران: تنشها میان ترامپ و نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، پیش از آن هم وجود داشت، اما با سفر ترامپ به سه کشور عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، که متحد کلیدی عرب آمریکا هستند؛ این تنشها شدت گرفت.
به گزارش اکوایران، هفته گذشته رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، در حالی که در خاورمیانه از کشوری به کشور دیگر میرفت و ستاره مراسمهای باشکوهی بود، سیاستهای جدیدی از سوی آمریکا اعلام کرد و میلیاردها دلار مشارکت اقتصادی جدید را رونمایی نمود. او حتی از یک مسجد بازدید کرد و در حالی که از زیبایی آن تعریف میکرد، گفت که برای «دوستانم» احساس افتخار میکنم. ترامپ گفت: «این فرهنگی فوقالعاده است.» اما یک مسئله در این سفر، با هر توقفی آشکارتر میشد: اسرائیل.
بالا گرفتن تنشهای بیبی و ترامپ
به گزارش انبیسی، تنشها میان ترامپ و نخستوزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، پیش از آن هم وجود داشت، اما با سفر ترامپ به سه کشور عربستان سعودی، قطر و امارات متحده عربی، که متحد کلیدی عرب آمریکا هستند؛ این تنشها شدت گرفت.
او با رهبر جدید سوریه که قبلاً عضو القاعده بوده و آمریکا برای دستگیریاش ۱۰ میلیون دلار جایزه تعیین کرده بود دیدار کرده و اعلام کرده که تحریمها علیه سوریه را لغو میکند؛ اقدامی که اسرائیل با آن مخالف بود اما محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی، ترامپ را به انجامش تشویق کرده بود.
ترامپ به خبرنگاران گفت که درباره این تصمیم با نتانیاهو صحبت کرده و آن را مورد حمایت گسترده توصیف کرد. او گفت: «فکر میکنم این تصمیم در خاورمیانه خیلی محبوب بوده.» ترامپ همچنین به گفتگوهایش با بن سلمان و رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه، اشاره کرد و گفت که آنها این تصمیم را برای بقای سوریه حیاتی دانستهاند.
یک روز پس از وعده رفع تحریمها، ترامپ از رئیسجمهور سوریه، احمد الشرع، بهعنوان «مردی جوان، جذاب و سرسخت» تمجید کرد و از او خواست به توافقات ابراهیم بپیوندد، برنامه دیپلماتیک اصلی ترامپ در دوره اول ریاستجمهوریاش برای عادیسازی روابط اسرائیل با برخی کشورهای عربی.
توافقی در دسترستر از همیشه
در طول این سفر، ترامپ همچنین اشاره کرد که توافق با جمهوری اسلامی ایران در دسترس است، هرچند جزئیاتی برای رفع نگرانیهای اسرائیل ارائه نکرد. در آستانه سفرش، دولت او اعلام کرد که توافقی یکجانبه با حماس، گروهی که آمریکا آن را تروریستی میداند و در تاریخ ۷ اکتبر ۲۰۲۳ به اسرائیل حمله کرد، انجام داده تا آخرین گروگان زنده آمریکایی در غزه را آزاد کند.
ترامپ درباره آزادی «ایدن الکساندر» گفت: «امیدوارم این یکی از آخرین گامهای لازم برای پایان دادن به این درگیری وحشیانه باشد.» او در روز جمعه افزود: «بهزودی خواهیم دید» که آیا اسرائیل قادر خواهد بود نزدیک به دوجین گروگان زنده باقیمانده در غزه را آزاد کند یا نه.
در همین حال، نتانیاهو همزمان با سفر ترامپ به منطقه، غزه را بمباران کرده و طبق گزارش منابع محلی، بیش از ۱۰۰ نفر را در ۲۴ ساعت گذشته کشته است.
وقتی از ترامپ درباره برنامههای اسرائیل برای گسترش جنگ در غزه سوال شد با لحنی محتاط پاسخ داد: «فکر میکنم در ماه آینده اتفاقات خوبی خواهد افتاد. باید به فلسطینیها هم کمک کنیم.» او افزود: «مردم زیادی در غزه گرسنه هستند، پس باید به هر دو طرف نگاه کنیم.»
با این حال، یک منبع آگاه از رابطه ترامپ و نتانیاهو گفت که اسرائیل روز به روز بیشتر از احتمال امضای سریع توافق هستهای با جمهوری اسلامی ایران توسط ترامپ و تأثیرگذاری رهبران عرب بر دیدگاههای رئیسجمهور نگران میشود. این فرد گفت: «این سفر، فاصله بین ترامپ و نتانیاهو را زیاد نکرد، بلکه آن را آشکار کرد.»
ترامپ در گفتگو با خبرنگاران، این تصور را که سفر او باعث به حاشیه رفتن نزدیکترین متحد آمریکا در منطقه شده رد کرد. او روز چهارشنبه گفت داشتن رابطهای قوی با رهبران عرب، «برای اسرائیل بسیار خوب است».
میزبانی گرم و نگرانی بیبی
در طول چهار روز فشرده و پرشتاب از مذاکرات و توافقها، رهبران عرب نشان دادند که میتوانند برای ترامپ دستاوردهای اقتصادی ملموسی فراهم کنند. دستاوردهایی که او بتواند در خارج از کشور به نمایش بگذارد و به مردم آمریکا بهعنوان موفقیتهایی سودمند ارائه کند و همچنین میزبان گرمی باشند که برای شخصیتی مثل ترامپ اهمیت دارد.
ترامپ روز جمعه در مسیر بازگشت به واشنگتن، به خبرنگاران گفت: «کاری که آنها در مدت زمانی نسبتاً کوتاه انجام دادهاند، واقعاً فوقالعاده است. آنها انسانهای بزرگی هستند. رهبران بزرگی. سه رهبر بزرگ. و احترامی که به کشور ما گذاشته شد، باورنکردنی بود. چون هیچکس اینطور مورد احترام قرار نمیگیرد.»
در مقابل، رابطه ترامپ با نتانیاهو عمدتاً بر موضوعات امنیت ملی متمرکز است، از جمهوری اسلامی ایران گرفته تا جنگ در غزه و تغییر معادلات در سوریه.
تا اینجا، اسرائیل بیشتر این نگرانیها را در پشت پرده نگه داشته، چیزی که در دوران روسایجمهور پیشین، بهویژه باراک اوباما و جو بایدن، حتی با وجود وعده آنها برای حفظ «رابطه شکستناپذیر» با اسرائیل معمول نبود. ایالات متحده همچنان حمایت قوی خود از اسرائیل را ادامه میدهد؛ از جمله ارسال تجهیزات نظامی توسط ترامپ که دولت بایدن آنها را متوقف کرده بود.
جیمز هیویت، سخنگوی شورای امنیت ملی، در بیانیهای گفت که ترامپ وفادارترین دوست اسرائیل در طول تاریخ این کشور بوده است. او گفت: «اسرائیل هرگز دوستی بهتر از رئیسجمهور ترامپ نداشته است. ما به همکاری نزدیک با متحد خود، اسرائیل، برای تضمین آزادی گروگانهای باقیمانده در غزه، جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هستهای، و تقویت امنیت منطقهای در خاورمیانه ادامه میدهیم.» هیویت افزود: «همانطور که رئیسجمهور بارها در دوره اول و دومش گفته، او متعهد است که ایران هرگز به سلاح هستهای دست نیابد.»
در مورد آینده رابطه بین ترامپ و نتانیاهو، یکی از نزدیکان رئیسجمهور ایالات متحده چنین تحلیل کرد که تعمیق روابط با رهبران عرب در نهایت به نفع اسرائیل خواهد بود، چون اسرائیل رابطه نزدیکی با آمریکا دارد. با این حال، این متحد ترامپ به ویژگی غیرقابلپیشبینی بودن او نیز اشاره کرد و گفت: «ترامپ همان کاری را میکند که خودش میخواهد.»