اکوایران: اگر نشست روز سهشنبه میان ایران و سه کشور اروپایی بدون پیشرفت پایان یابد. فرآیند بازگرداندن تحریمهایی که یک دهه پیش تحت توافق هستهای لغو شده بودند، میتواند از پایان ماه جاری آغاز شود.
به گزارش اکوایران، کشورهای غربی تهدید کردهاند که ایران طی هفتههای آینده با بازگشت تحریمهای سازمان ملل مواجه خواهد شد، مگر آنکه به مذاکرات هستهای با آمریکا بازگردد و اجازه بازرسیهای بینالمللی از تأسیساتش را بدهد. غربیها ادعا کردهاند که اگر نشست روز سهشنبه میان ایران و سه کشور اروپایی بدون پیشرفت پایان یابد، فرآیند بازگرداندن تحریمهایی که یک دهه پیش تحت توافق هستهای لغو شده بودند، میتواند از پایان ماه جاری آغاز شود.
به گزارش سیانان، فرانسه، آلمان و بریتانیا به سازمان ملل اطلاع دادهاند که در صورت تداوم نقض تعهدات ایران ذیل توافق، از سازوکار موسوم به «اسنپبک» برای بازگرداندن تحریمها استفاده خواهند کرد. این سازوکار بخشی از توافق هستهای سال ۲۰۱۵ میان ایران، آمریکا و اروپاییها بود. طبق توافق، ایران در ازای محدودیتهای سختگیرانه و قابلراستیآزمایی بر برنامه هستهای خود، از رفع تحریمها بهرهمند شد.
اما پس از خروج دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت آمریکا، از توافق موسوم به برجام در دوره نخست ریاستجمهوریاش، ایران سطح پایبندی خود را کاهش داد و با سرعت بخشیدن به غنیسازی اورانیوم تا نزدیکی سطح تسلیحاتی، تعهدات را کم کرد.
هفته گذشته، وزرای خارجه سه کشور اروپایی موسوم به تروئیکای اروپا در نامهای به شورای امنیت سازمان ملل ادعا کردند که ایران «تقریباً تمامی تعهدات برجامی خود را نقض کرده است.»
آنها هشدار دادند: «ما روشن کردهایم که اگر ایران تا پایان اوت ۲۰۲۵ مایل به دستیابی به یک راهحل دیپلماتیک نباشد یا از فرصت تمدید استفاده نکند، تروئیکا آماده است سازوکار اسنپبک را فعال کند.» ایران پس از بمباران تأسیسات هستهایاش توسط آمریکا و اسرائیل در جریان جنگ ۱۲ روزه در ماه ژوئن، مذاکرات هستهای با واشنگتن را که هدفش محدود کردن برنامه غنیسازی بود، به حالت تعلیق درآورد. از آن زمان تاکنون، بازرسان آژانس بینالمللی انرژی اتمی نتوانستهاند به تأسیسات هستهای ایران دسترسی داشته باشند.
مکانیسم اسنپبک بهطور خودکار همه تحریمهای شورای امنیت سازمان ملل را که تحت توافق ۲۰۱۵ لغو شده بودند، بازمیگرداند. این تحریمها که بین سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰ وضع شده بودند، شامل تحریم تسلیحاتی، محدودیتهای غنیسازی اورانیوم و ممنوعیت دسترسی ایران به فناوریهای مرتبط با برنامه موشکی بالستیک بود. این اقدامات همچنین فشار شدیدی بر بخشهای نفتی و مالی ایران وارد کردند.
فرآیند اسنپبک ۳۰ روز به طول میانجامد و اروپاییها نگرانند که روسیه، که در ماه اکتبر ریاست شورای امنیت را بر عهده میگیرد، مانع این روند شود.
آمادهسازی ایران برای اقدام علیه کشورهای اروپایی
عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، روز جمعه در تماس تلفنی با همتایان خود در بریتانیا، فرانسه و آلمان هشدار داد که فعالسازی مکانیزم اسنپبک پیامدهای جدی خواهد داشت. یک مقام ایرانی هفته گذشته به سیانان گفت ایران خود را برای «بدترین سناریوها» آماده میکند و «مسلّم میداند که تروئیکای اروپا در حال استفاده از آخرین اهرم باقیمانده خود برای راضیکردن رئیسجمهور ترامپ است.»
این منبع افزود در میان گزینههای مورد بررسی ایران، محدودتر کردن همکاری با آژانس، خروج از معاهده منع گسترش سلاحهای هستهای (NPT) و قرار دادن تروئیکا در فهرست «کشورهای متخاصم» است که به نیروهای مسلح ایران اجازه میدهد کشتیهای دارای پرچم یا مالکیت اروپایی در خلیج فارس و دریای عمان را بازرسی کنند.
نشست روز سهشنبه در سطح معاونان وزرای خارجه برگزار خواهد شد. تحلیلگران میگویند بازگشت تحریمها از طریق اسنپبک به اقتصاد آسیبدیده ایران ضربه بیشتری خواهد زد.
اسفندیار باتمانقلیچ، تحلیلگر اقتصادی، گفت: «در کوتاهمدت، اسنپبک به اقتصاد ایران لطمه خواهد زد، بهویژه با ایجاد مشکلات در دسترسی به نقدینگی یورویی که برای توانایی ایران در خرید کالاهای اساسی مانند دارو اهمیت دارد. تحریمها همچنین اعتماد مصرفکنندگان و کسبوکارها در ایران را تضعیف خواهد کرد.» اما به گفته او چین «به خرید نفت ایران ادامه دهد. امارات متحده عربی همچنان تجارت برای واردکنندگان ایرانی را تسهیل خواهد کرد. عراق نیز همچنان بهعنوان بازاری برای صادرکنندگان ایرانی عمل خواهد کرد.»