موضوع ایجاد سیستم عامل بومی سال‌هاست که مطرح می‌شود. این ایده حتی در وزارت ارتباطات دولت سیزدهم به جایی رسید که وزارتخانه فراخوان تولید سیستم عامل ایرانی را به تولیدکنندگان داخلی داد. موضوعی که البته هنوز هم به جایی نرسیده است.
محمدمحسن صدر، رئیس سازمان فناوری اطلاعات، نیز هفته گذشته از پیشرفت در توسعه سیستم‌عامل و جویشگر بومی خبر داد و تأکید کرد که این پروژه با حضور فعال و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حال پیگیری است. صدر در نشست خبری اخیر خود اعلام کرد: «کارهایی برای سیستم عامل بومی انجام شده و باید کمک کنیم تا تکمیل شود.»
با وجود این تاکید بر ایجاد سیستم عامل بومی، کارشناسان و متخصصان این حوزه بارها ددنبال کردن چنین ایده‌ها و پروژه‌هایی را غیر ضروری خوانده‌اند. اخیرا امیرحسین دوایی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات در دولت یازدهم، درباره طرح راه‌اندازی سیستم عامل ملی گفت: «ایجاد چنین پروژه‌ای برای کاربران عمومی به دلیل نیاز به اکوسیستم گسترده اپلیکیشن‌ها تقریباً غیرممکن است.»
او با اشاره به این که یک سیستم‌عامل برای موفقیت نیازمند ۱۰ تا ۲۰ هزار اپلیکیشن فعال است، توضیح داد:
حتی شرکت بزرگی مانند هواوی با پشتوانه عظیم فناوری و شبکه اجتماعی در چین، هنوز نتوانسته سهم چشمگیری از بازار جهانی با سیستم‌عامل هارمونی به دست آورد. در ایران نیز چنین پروژه‌ای حتی در بلندمدت موفق نخواهد بود.
– امیرحسین دوایی، معاون فناوری و نوآوری وزارت ارتباطات در دولت یازدهم
دوایی تأکید کرد که سیستم‌عامل ملی می‌تواند تنها در موارد خاص کاربرد داشته باشد؛ مانند نهادهای دولتی یا امنیتی، با اپلیکیشن‌های محدود و روی دستگاه‌های خاص، تا امنیت و نفوذپذیری بهتری تضمین شود.
او در ادامه گفت: «پیش از آغاز طرح‌های کلان باید هزینه قابل‌توجهی صرف مطالعات امکان‌سنجی (Feasibility Study) و طراحی مفهومی شود تا ابعاد اجتماعی، اقتصادی و فنی پروژه بررسی گردد. متأسفانه در ایران، معمولاً این مراحل نادیده گرفته می‌شود و پروژه‌ها بدون برنامه‌ریزی دقیق شروع می‌شوند و در میانه راه با مشکلات جدی مواجه می‌شوند.»
به گفته معاون اسبق وزارت ارتباطات، در کشور متخصصان فنی زیادی وجود دارد اما طراحان مفهومی و امکان‌سنجی اندک هستند و همین مسئله موجب می‌شود تصمیم‌گیری‌ها بر پایه نگاه صرفاً فنی باشد و مسائل کلان نادیده گرفته شود.
دوایی در پایان تأکید کرد: «نظارت پس از شروع پروژه‌ها مشکلات اساسی را حل نمی‌کند. تنها راه جلوگیری از هدررفت منابع، تمرکز بر طراحی مفهومی و مطالعات امکان‌سنجی پیش از اجراست.»
