در حالی که جمعیت زنبورهای عسل در سراسر جهان با تهدیدی بی‌سابقه روبه‌رو است، پژوهشگران موفق شده‌اند با استفاده از مهندسی ژنتیک، غذایی مصنوعی بسازند که نتایج شگفت‌انگیزی به همراه داشته است. غذای مصنوعی تازه که پژوهشگران آن را «سوپرفود زنبورها» می‌نامند، با ترکیبی نوآورانه می‌تواند به یکی از امیدهای بزرگ برای نجات زنبورهای در خطری تبدیل شود که بقای بسیاری از محصولات کشاورزی جهان به گرده‌افشانی آن‌ها وابسته است.
سوپرفود مصنوعی که مواد مغذی حیاتی زنبورها را تأمین می‌کند، توانسته است کلنی‌های زنبور عسل را به تولید تعداد بسیار بیشتری لارو برساند؛ دستاوردی که به‌گفته‌ی پژوهشگران، می‌تواند راهی برای مقابله با کاهش جهانی جمعیت این حشرات ارزشمند باشد.
سوپرفود مصنوعی مواد مغذی حیاتی زنبورها را تأمین می‌کند
زنبورها برای تأمین مواد مغذی لازم، به‌ویژه لیپیدهای ضروری موسوم به استرول‌ها، نیازمند گرده‌ی گل‌های متنوع هستند. اما تغییرات اقلیمی و گسترش کشاورزی صنعتی موجب شده است زیستگاه‌های طبیعی آن‌ها از تنوع گل‌های کافی تهی شود و منابع غذایی لازم برای بقا در دسترس نباشد. جرالدین رایت، پژوهشگر دانشگاه آکسفورد، می‌گوید: «ما به زنبورهای بیشتری برای گرده‌افشانی محصولات نیاز داریم، در حالی که غذای اندکی برایشان وجود دارد.»
جایگزین‌های مصنوعی گرده که زنبورداران برای جبران کمبود به کار می‌گیرند، اغلب بر پایه‌ی آرد پروتئین، قند و روغن ساخته می‌شوند. این مکمل‌ها هرچند انرژی و پروتئین فراهم می‌کنند، فاقد ترکیبات استرولی مناسب‌اند و از نظر تغذیه‌ای کامل محسوب نمی‌شوند.
به‌گزارش نیوساینتیست، تیمی از پژوهشگران به سرپرستی رایت، برای حل مشکل تغذیه‌ی زنبورها به سراغ مهندسی ژنتیک رفتند. آن‌ها با استفاده از فناوری ویرایش ژن کریسپر (CRISPR)، مخمر یاروویا لیپولیتیکا (قارچ تک‌سلولی) را طوری تغییر دادند که ترکیب دقیقی از شش استرول کلیدی موردنیاز زنبورها تولید کند. این مخمر در رژیم غذایی کلنی‌ها قرار گرفت و طی آزمایش‌های سه‌ماهه در گلخانه‌های شیشه‌ای به زنبورها خورانده شد.
بیشتر بخوانید
نتایج آزمایش‌ها چشمگیر بود. کلنی‌هایی که از مخمر غنی‌شده با استرول تغذیه کردند، تا ۱۵ برابر بیشتر از کلنی‌هایی که خوراک تجاری متداول دریافت کرده بودند، لاروها را به مرحله‌ی شفیرگی زنده رساندند. افزون‌بر‌این، کلنی‌های تغذیه‌شده با رژیم غنی‌شده توانستند تا پایان دوره‌ی ۹۰ روزه به تولید تخم و لارو ادامه دهند؛ در حالی که کلنی‌هایی که خوراک فاقد استرول دریافت کرده بودند، پیش از پایان مطالعه تقریباً تولید نوزاد را متوقف کردند.
به‌گفته‌ی رایت، فناوری تازه به زنبورداران امکان می‌دهد در نبود گرده، زنبورها را تغذیه کنند. وقتی سوپرفود که از نظر سایر مواد مغذی نیز بهینه شده، به‌جای گرده به کار گرفته شود، زنبورها سالم‌تر می‌شوند و کلنی‌های قوی‌تر و بادوام‌تری شکل می‌گیرند.
کاربرد فناوری سوپرفود تنها به زنبورها محدود نمی‌شود. رایت تأکید می‌کند که این مخمر می‌تواند برای تولید مواد مغذی حیاتی سایر حشرات پرورشی نیز که در سال‌های اخیر به‌عنوان منبع غذایی نوظهور برای انسان و دام اهمیت زیادی پیدا کرده‌اند، به‌کار رود.
پژوهش در نشریه نیچر منتشر شده است.
