اکوایران: بازار جهانی محصولات و خدمات حلال طی سال‌های اخیر به یکی از بزرگ‌ترین بخش‌های اقتصاد جهانی تبدیل شده است. طبق گزارش منابع بین‌المللی، ارزش این بازار در سال 2025 به بیش از 8 تریلیون دلار رسیده، اما سهم ایران از این گردش مالی کمتر از یک‌دهم درصد است.
به گزارش اکوایران؛ صنعت حلال به عنوان یکی از سریع‌الرشدترین بخش‌های اقتصاد جهانی، به حوزه‌هایی فراتر از غذا گسترش یافته و اکنون شامل دارو، لوازم آرایشی، پوشاک، گردشگری و خدمات مالی نیز می‌شود. این صنعت تقاضای گسترده‌ای را در میان جمعیت مسلمان و حتی غیرمسلمانانی ایجاد کرده است که به‌دنبال محصولات پاک، اخلاقی و ایمن هستند. با این حال، رئیس سازمان ملی استاندارد با اشاره به وضعیت جهانی این صنعت تأکید می‌کند که در میان ۱۰ کشور نخست صنعت حلال، هیچ‌یک از کشورهای اسلامی حضور ندارند.
کارشناسان اقتصادی معتقدند که ایران با توجه به ظرفیت‌های تولیدی، جمعیت مسلمان و موقعیت جغرافیایی ممتاز، می‌تواند جایگاه مهم‌تری در صنعت حلال جهانی به دست آورد. به گفته تحلیل‌گران، نبود استانداردهای یکپارچه داخلی، عدم عضویت مؤثر در نهادهای جهانی گواهی‌دهی حلال و فقدان برندهای بین‌المللی شناخته‌شده از جمله موانع اصلی توسعه صادرات حلال در ایران محسوب می‌شود. در این خصوص نایب رئیس اتاق ایران در همایش توسعه صنعت حلال گفت: توسعه صنعت حلال نیازمند ایجاد یک مرکز فرماندهی مانند شورای راهبری تجارت حلال و ایجاد وحدت رویه و متوقف کردن مراکز متعدد تصمیمگیری در این حوزه است.
نایب رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران، با اشاره به جمعیت بیش از دو میلیاردی مسلمانان در دنیا، گفت: صنعت حلال دارای طیف گسترده ای اعم از حوزه های غذا، دارو، لوازم ارایشی و بهداشتی، پوشاک، گردشگری و خدمات مالی و … است و زیست بوم اقتصادی گسترده در حوزه حلال شکل گرفته است. باید ببینیم چطور می‌توانیم سهم خودمان را از این زیست بوم افزایش دهیم.
پیام باقری، در ادامه به این نکته اشاره می‌کند که علاوه بر کشورهای اسلامی حتی کشورهای غیر اسلامی مثل برزیل هم وارد این بازار شده‌اند. ایران اگرچه بسیار مستعد است که به بازیگر اصلی صنعت حلال تبدیل شود اما هنوز نتوانسته سهم خود را از این بازار بگیرد.
او با بیان اینکه ایران در مرکز تقاضای محصولات حلال است و بیش از هزار میلیارد دلار تقاضا از سوی کشورهای پیرامون ما وجود دارد، افرود: تراز تجاری محصولات حلال در ۵۷ کشور در سال ۲۰۲۳ منفی ۴۷ میلیارد دلار بوده است. این یعنی تقاضا برای محصول بیشتر بوده اما سهم ایران از میزان عرضه بسیار ناچیز بوده است.
باقری معتقد است، یکی از دلایل عدم موفقیت ما در بهره گیری از فرصت های صنعت حلال، عدم تمرکز بر این موضوع و نداشتن وحدت رویه است. تعدد مراکز تصمیم گیر، تعدد رویه های استانداردی مختلف، بروکراسی در صدور مجوزها و گواهی نامه ها و نداشتن مرکز معتبر صدور این گواهی ها، از موانع جدی توسعه صنعت حلال در ایران است.
نایب رئیس اتاق ایران، گفت: نباید فراموش کنیم که بازار حلال یک بازار رقابتی است و باید برای افزایش کیفیت و کاهش قیمت محصولات خود تلاش کنیم.
او افزود: متاسفانه استفاده از دیپلماسی اقتصادی در این زمینه چندان فعال و کارامد نبوده است. در حالی که صنعت حلال یک فرصت بی بدیل ملی و بین المللی برای ایران و تحقق اهداف اقتصادی کشور است.
باقری تاکید کرد: ما نیازمند ایجاد یک مرکز فرماندهی در صنعت حلال کشور هستیم. بنابراین فعالسازی دوباره شورای راهبری تجارت حلال و کمیته های ذیل آن از جمله کمیته تجارت که مسئولیت آن با اتاق ایران بود، اقدام ضروری به نظر میرسد.
او ادامه داد: راه اندازی شورای عالی برند حلال هم راهکار موثر دیگری است و سازمان استاندارد باید در این زمینه مصمم باشد. ایجاد مرکز صدور گواهی حلال زیر نظر سازمان ملی استاندارد نیز از دیگر پیشنهادات است.
جایگاه ایران در صنعت حلال
در این همایش رئیس سازمان ملی استاندارد هم به این نکته اشاره کرد که اکوسیستم اقتصادی کشور ما با تصمیم‌گیری‌های خوب می‌تواند صنعت حلال را توسعه دهد. اما ما به بازنگری کلی در قوانین و ضوابط استاندارد خود در صنعت حلال نیاز داریم.
فرزانه انصاری، در نخستین همایش توسعه صنعت حلال در بازارهای جهانی با رویکرد نوآوری، با اشاره به گردش مالی ۸ تریلیون دلاری صنعت حلال تا پایان سال 2025، افزود: متاسفانه سهم ایران از این گردش مالی کمتر از یک‌دهم درصد است. ما نیازمند تدوین مقررات و استانداردهای حلال هستیم.
انصاری با اشاره به اینکه ۱۰ کشور اول صنعت حلال، هیچ‌کدام اسلامی نیستند، اظهار کرد: در این زمینه رقابت‌های نزدیکی میان کشورها وجود دارد و از این جهت نزدیک شدن به استانداردهای اسمیک (SMIC) اهمیت زیادی دارد. در ایران سازمان استاندارد مرجع صدور گواهی حلال است اما متاسفانه برخی سازمان‌ها اقدام به صدور چنین گواهی می‌کنند.
