اکوایران: سرمایه‌گذاران در انتظار روشن شدن ابعاد سفر ترامپ به خاورمیانه و احتمال پیامدهای آن بر آینده توافقات سیاسی، فاز هیجانی معاملات را به سمت تحلیل و ارزیابی دقیق‌تر کشاندند.
به گزارش اکوایران، بازار سرمایه روز گذشته با نوساناتی محدود اما با نشانه‌هایی از تداوم فضای مثبت آغاز به کار کرد. در حالی که فعالان بازار همچنان در شوک صعود ناگهانی روزهای اخیر بودند، معاملات روز سه‌شنبه با احتیاط و تعدیل انتظارات همراه بود.
سرمایه‌گذاران در انتظار روشن شدن ابعاد سفر ترامپ به خاورمیانه و احتمال پیامدهای آن بر آینده توافقات سیاسی، فاز هیجانی معاملات را به سمت تحلیل و ارزیابی دقیق‌تر کشاندند.
تحولات خارجی و سایه ترامپ بر تالار شیشه‌ای
فاطمه حاج علی کارشناس بازار سرمایه، در رابطه با تحولات تاثیرگذار بر بازار سرمایه کشور می‌گوید، سفر دونالد ترامپ به عربستان سعودی و سایر کشورهای منطقه، در حالی در صدر اخبار رسانه‌ها قرار گرفته که بازار سرمایه ایران نیز تحت تاثیر احتمالات ناشی از این سفر قرار دارد. بسیاری بر این باورند که این سفر می‌تواند نقطه عطفی در مذاکرات غیرمستقیم میان ایران و ایالات متحده باشد. حتی برخی تحلیل‌ها از احتمال نزدیکی دیدگاه‌ها و باز شدن قفل مذاکرات می‌گویند. هرچند وقوع توافق یا حتی مقدمه‌چینی برای آن هنوز در هاله‌ای از ابهام است، اما همین فضا برای برخی از فعالان بازار کافی است تا فاز جدیدی از ورود نقدینگی را تصور کنند.
به گفته این کارشناس، شاخص کل بورس دیروز با نوساناتی آرام‌تر نسبت به روز گذشته همراه شد، اما همچنان بخش عمده‌ای از خریداران حقوقی، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای نیمه‌دولتی بودند که در روزهای گذشته از ریسک دوری می‌کردند و اکنون به بازار بازگشته‌اند. نکته قابل توجه، کاهش حجم معاملات حقیقی‌ها بود که نشان می‌دهد بخشی از بازار هنوز با دیده تردید به تحولات اخیر می‌نگرد.
با وجود ورود پول‌های تازه، نشانه‌ای از بازگشت جریان پرقدرت نقدینگی مشاهده نمی‌شود. رفتار بازار در روزهای اخیر نشان داده که موج‌های صعودی کوتاه‌مدت هستند و در نبود اعتماد بلندمدت، این رشدها با عرضه مواجه می‌شوند. برخی فعالان بازار معتقدند هنوز بسیاری از سرمایه‌گذاران با خاطره تلخ ریزش‌های قبلی، به بازار بدبین هستند و بازگشت آن‌ها نیازمند اثبات پایداری روند جدید است.
نقش حقوقی‌ها؛ بازیگر مفید یا مزاحم؟
حاج علی اضافه می‌کند، یکی از مهم‌ترین نکاتی که دیروز بار دیگر مورد بحث قرار گرفت، رفتار دوگانه حقوقی‌ها در بازار سرمایه بود. در حالی که بخشی از حقوقی‌ها و صندوق‌های معتبر نقش فعال و حمایتی در بازار ایفا کردند، برخی دیگر از فرصت رشد روزهای اخیر برای فروش سنگین و خروج نقدینگی استفاده کردند.
نکته نگران‌کننده، عرضه سهم توسط نهادهایی است که در زمان رکود، غایب بازار هستند اما در زمان رونق، به دنبال سیو سود و تأمین نیاز مالی خود از بازار سرمایه‌اند. این رفتار از نظر بسیاری از تحلیل‌گران، لطمه‌ای جدی به اعتماد بازار است و در صورت تکرار، می‌تواند جریان صعودی را با چالش مواجه کند.
پیشنهادهایی نیز برای شفاف‌سازی بیشتر رفتار حقوقی‌ها مطرح شده؛ از جمله انتشار فهرست فروشندگان بزرگ در برخی روزها، با هدف ایجاد فشار اجتماعی بر نهادهای غیرمتعهد و کاهش فشار انتقادات از حقوقی‌های حرفه‌ای و فعال.
توافق، نرخ بهره و پی‌به‌ای؛ سه‌گانه کلیدی آینده بورس
این کارشناس بازار سرمایه معتقد است، در میان ابهامات سیاسی و رفتار محتاطانه بازار، تحلیل‌گران سه عامل اصلی را برای آینده بازار سرمایه حیاتی می‌دانند: توافق هسته‌ای، نرخ بهره و نسبت P/E (قیمت به درآمد شرکت‌ها). تجربه برجام قبلی نشان داد که صرف توافق سیاسی نمی‌تواند بورس را در مسیر صعود نگه دارد، مگر آن‌که همزمان با آن، نرخ بهره نیز کاهش یافته و بازار پول از جذابیت بیفتد.
در صورت تحقق توافق، انتظار می‌رود فروش نفت و درآمدهای دولت به ثبات برسد، کسری بودجه کاهش یافته و نرخ تورم روند نزولی بگیرد. اما اگر سیاست‌گذار پولی در این شرایط نرخ سود را کاهش ندهد و از آن به عنوان ابزار مهار نقدینگی استفاده کند، بورس دوباره با چالش‌های جدید مواجه خواهد شد.
حذف صفر از پول ملی؛ اثر روانی، نه بنیادی
به گفته این فعال بازار سرمایه، یکی دیگر از موضوعاتی که دیروز در محافل بورسی زمزمه شد، بحث حذف صفر از پول ملی بود. رئیس کل بانک مرکزی اعلام کرده این طرح در دستور کار قرار دارد، هرچند از منظر کارشناسان، این سیاست عمدتاً دارای اثر روانی است و تأثیرات بنیادین بر بازار سهام نخواهد داشت.
با این حال، عده‌ای از فعالان خرد بازار، حذف صفر را بهانه‌ای برای افزایش قیمت اسمی سهم‌ها می‌دانند. تحلیلی که اگرچه در کوتاه‌مدت می‌تواند منجر به رونق روانی شود، اما در صورت نداشتن پشتوانه سودآوری، در بلندمدت به افت مجدد قیمت‌ها خواهد انجامید.
حاج علی می‌گوید، در مجموع، بورس تهران در شرایطی قرار دارد که نه می‌توان آن را در مسیر رشد پایدار دانست و نه در مسیر سقوط. فضای پرابهام سیاسی و احتیاط معامله‌گران، بازار را به تقاطعی مهم رسانده است. اگر روند مذاکرات به نتیجه برسد و سیاست‌گذار اقتصادی نیز هماهنگ با آن پیش برود، می‌توان انتظار روزهای روشنی برای بازار داشت. اما در غیر این‌صورت، ترس از تکرار تجربه‌های تلخ گذشته، بار دیگر بازار سرمایه را در صف‌های فروش گرفتار خواهد کرد. اکنون بیش از هر زمان دیگر، اعتمادسازی، شفافیت رفتار حقوقی‌ها و عقلانیت در تصمیمات اقتصادی می‌تواند مسیر آینده بورس را تعیین کند.
