در دل جنگل‌های ابری آمازون، شهری با سازه‌های بسیار و شبکه‌ای گسترده از جاده‌ها و راه‌ها قرار داشت که وسعتش از ماچو پیچو فراتر می‌رفت. تاکنون تصور می‌شد فوران یک آتشفشان مرگبار این شهر را به خاک و خاکستر تبدیل کرده باشد، اما اکنون، شواهد نشان می‌دهد افول آن آرام و تدریجی بوده است. این داستان، راز سال‌های پایانی شهری در آمازون را به شکلی تازه روایت می‌کند.
به‌گزارش آی‌اف‌ال‌ساینس، تمدن باستانی و مرموز موسوم به «شهر گمشده» که حدود ۱۵۰۰ سال پیش از جنگل‌های ابری متراکم در شرق اکوادور ناپدید شد، به آرامی و به دلایلی نامعلوم افول کرد، موضوعی که پرسش‌های بسیاری را درباره‌ی سال‌های پایانی شهر گمشده‌ی آمازون مطرح می‌کند.
محوطه‌ی باستان‌شناسی شهر گمشده در دره‌ی اوپانو قرار دارد، محلی که رشته‌کوه‌های آند گرمسیری به جنگل‌های بارانی آمازون برمی‌خورند. این مکان بیش از ۷ هزار سازه دارد که با جاده‌ها و راه‌های ارتباطی به هم متصل شده‌اند. تاریخ‌گذاری رادیوکربنی نشان می‌دهد شهر باستانی حدود سال ۷۰۰ پیش از میلاد مسکونی شد و تا سال ۵۵۰ میلادی، حیات در آن ادامه داشت.
تصور می‌شد سقوط شهر ناگهان رخ داده است و ساکنان توسط فوران آتشفشان نابود شده‌اند
پیش‌تر، تصور می‌شد سقوط شهر ناگهانی و فاجعه‌بار رخ داده است. وجود لایه‌ای از خاکستر نیز نشان می‌داد ساکنان آن دراثر فوران آتشفشان سانگی نابود شده‌اند. اما پژوهش‌های بعدی، این نظریه را رد کردند و برخی پژوهشگران نیز معتقدند میزان خاکستر موجود در محوطه برای اثبات فاجعه کافی نیست.
پژوهشگران برای بررسی دقیق‌تر، در پژوهشی تازه رسوبات دریاچه کورموران را تحلیل کردند و هیچ نشانه‌ای از انباشت ناگهانی خاکستر نیافتند. کشف تازه، با رد نظریه‌ی پایانی آخرالزمانی مانند شهر پمپئی، پرسش تازه‌ای را مطرح می‌کند: چرا شهری که ۱۲۰۰ سال در اوج رونق بود، ناگهان متروکه شد؟
پژوهشگران برای پاسخ به پرسش مطرح‌شده، دانه‌های گرده‌ی فسیل‌شده در رسوبات را نیز بررسی کردند. اما بررسی‌ها نشان داد افول شهر ناگهانی رخ نداده است. فعالیت‌های کشاورزی در اطراف محوطه به تدریج، در طول چند قرن کاهش یافته و در نهایت، به رهاشدن شهر منجر شده است.
بیشتر بخوانید
پژوهشگران با بررسی گونه‌های گیاهی، نتیجه گرفتند اوج شکوفایی شهر از حدود سال ۵۰۰ پیش از میلاد تا ۲۰۰ میلادی بود، زمانی که کشاورزی ذرت و مدیریت جنگل‌ها به اوج خود رسید. ساکنان پیشاکلمبی دره‌ی اوپانو در این دوره، درختان آلدر را احتمالاً برای سوخت و مصالح ساختمانی، در جنگل‌های اطراف می‌کاشتند و هرس می‌کردند.
همچنین، یافته‌های تیم پژوهش نشان می‌دهد شهر گمشده آمازون ممکن است گسترده‌تر از آنچه باشد که پیش‌تر تصور می‌شد و جمعیت آن، ترکیب جنگل‌های محلی را تا فاصله‌ای ۱۰ کیلومتری از مجموعه‌ی اصلی تغییر داده باشد.
براساس سوابق گرده‌ها، ترکیب طبیعی جنگل‌ها به تدریج بین سال‌های ۲۰۰ تا ۵۵۰ میلادی بازسازی شده که نشانه‌ای از کاهش فعالیت انسانی است. این امر نیز بیانگر آن است که شهر پررونق، چرخه‌ای از افول را تجربه کرد که حدود ۳۵۰ سال ادامه یافت و در نهایت، کاملاً رها شد.
در غیاب رویدادی فاجعه‌آمیز برای توجیه زوال شهر، پژوهشگران اذعان می‌کنند یافته‌هایشان همچنان پرسشی اساسی را بی‌پاسخ باقی می‌گذارد؛ هنوز هیچ‌کس نمی‌داند چرا شهری که تلاش بسیاری برای توسعه و شکوفایی آن صرف شده بود، به‌تدریج رها و در نهایت، نابود شد.
مطالعه در نشریه Nature Communications منتشر شده است.
