سایر صنایع بازار به‌ویژه صنایعی که تحت‌تاثیر اخبار مذاکرات بین‌المللی رشدهای خوبی را به ثبت رسانده بودند، با شناسایی سود توسط برخی سهامداران مواجه شدند. بازار در شرایط فعلی با رفتارهای هیجانی معامله‌گران روبه‌رو است. رفتارهایی که به محض انتشار اخبار مثبت مذاکراتی به تشکیل صفوف خرید منتهی می‌شوند و اخبار منفی تابلو را خونین می‌کند. از این رو به نظر می‌رسد بهترین استراتژی در شرایط فعلی عدم خرید و فروش‌های هیجانی از سوی سهامداران خواهد بود.
بورس در پیچ نوسانات
سپیده منصوری، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت بازار عنوان کرد: بازار سرمایه این روزها بیش از هر زمان دیگری به تحولات سیاسی و فضای مذاکراتی وابسته شده است؛ به‌گونه‌ای که هر خبر مثبت یا منفی از حوزه سیاست خارجی بلافاصله بر روند معاملات اثر می‌گذارد. در شرایطی که چشم‌انداز روشنی از آینده اقتصادی کشور ارائه نشده و سیاستگذاری‌های کلان با نوسانات فراوانی همراه است، بازار سهام به بازاری حساس و رفتارمحور تبدیل شده که بیش از تحلیل‌های بنیادی، تابع جو روانی و سیگنال‌های غیراقتصادی است. نگاه به معاملات هفته گذشته نیز گواهی بر این ادعا خواهد بود. بازار با انتشار برخی اخبار مثبت از حوزه دیپلماسی و احتمال احیای برخی مسیرهای تعامل بین‌المللی، توانست در میانه هفته جانی تازه بگیرد و شاخص کل از محدوده حمایتی خود فاصله بگیرد. در این خصوص، صنایع بزرگ بازار مانند گروه خودرو، پالایشی، پتروشیمی‌ها و معدنی‌ها در موقعیت بهتری برای صعود قرار گرفتند، چرا که امیدواری نسبت به بهبود وضعیت درآمد ارزی کشور، می‌تواند چشم‌انداز سودآوری این صنایع را تغییر دهد.
منصوری در ادامه افزود: باید اذعان کرد که وضعیت فعلی بازار، تعریفی از یک تعادل پایدار ندارد. بازار سهام این روزها زیر سایه سیاست حرکت می‌کند. هر نویز منفی از مذاکرات می‌تواند باعث هراس و صف‌های فروش شود و در مقابل، کوچک‌ترین سیگنال مثبت می‌تواند موج خرید و افزایش تقاضا را به دنبال داشته باشد. این رفتار نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاران همچنان به ثبات سیاست‌های اقتصادی و فضای پیش رو اعتماد ندارند و تصمیم‌گیری‌های آنها به طور عمده واکنشی و هیجانی است. پیش‌بینی مسیر پیش روی بازار سهام، وابسته به چند متغیر کلیدی است. نخست، وضعیت مذاکرات سیاسی و رفع موانع تحریمی که می‌تواند جریان ورود منابع خارجی، بهبود درآمدهای دولت و ثبات در نرخ ارز را به دنبال داشته باشد.
در صورتی که فضای مثبت سیاسی ادامه‌دار باشد، بازار سرمایه می‌تواند مجددا نقش اصلی خود را در تامین مالی اقتصاد ایفا کند و با جذب نقدینگی سرگردان، جایگاه ارزنده‌اش را میان بازارهای رقیب تثبیت کند. در چنین سناریویی، بازار سهام ارزنده‌ترین و پربازده‌ترین گزینه برای سرمایه‌گذاری خواهد بود. در مقابل، در سناریوی بدبینانه و عدم حصول توافق یا تشدید فشارهای سیاسی و اقتصادی، باید انتظار داشت که موج خروج سرمایه دوباره شدت بگیرد و نقدینگی راه خود را به سمت بازارهای موازی مانند طلا و حتی رمزارزها باز کند.
در این حالت، نه‌تنها شاخص کل توان صعود مستمر نخواهد داشت، بلکه فضای ناامنی و بی‌اعتمادی دوباره بر بورس حاکم خواهد شد. در مجموع، با وجود ریسک‌های متعدد موجود در اقتصاد کشور، بازار سرمایه در مقطع فعلی همچنان از نظر نسبت قیمت به سود، وضعیت شرکت‌ها و فرصت‌های بالقوه، یکی از بهترین گزینه‌ها برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شود؛ اما شرط بهره‌برداری از این فرصت، بازگشت اعتماد عمومی، رفع بلاتکلیفی‌های سیاستی و استمرار سیگنال‌های مثبت از فضای کلان است. در غیر این صورت، بازار همچنان با نوسانات مقطعی، رفتارهای هیجانی و کم‌عمق بودن معاملات دست‌وپنجه نرم خواهد کرد. از طرفی روز گذشته خبری از سوی صنعت پالایشی منتشر شد که می‌تواند نقطه‌عطفی برای معاملات این گروه در روزهای آینده باشد.
مدیرعامل پالایشگاه امام خمینی شازند و دبیر انجمن کارفرمایان صنعت پالایشی اعلام کردند که توافقات اولیه بر سر نرخ خوراک پالایشگاه‌ها در سال ۱۴۰۳ حاصل شده و همچنین تلاش‌هایی برای بهبود شرایط مالیاتی و تثبیت سودآوری در جریان است. گرچه هنوز مصوبه نهایی توسط وزارت نفت ابلاغ نشده، اما همین خبر، سیگنالی مثبت به بازار ارسال کرده و گروه پالایشی را در کانون توجه سرمایه‌گذاران قرار داده است. این صنعت که در ماه‌های اخیر به‌دلیل ابهام در نرخ خوراک و محدودیت‌های سودآوری با فشار فروش روبه‌رو بود، اکنون با دورنمایی مثبت مواجه شده و می‌تواند یکی از لیدرهای جدید بازار باشد.
عرفان کاظم‌زاده، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: اظهارنظرهای متناقض، تایید و تکذیب‌ها، به‌ویژه از سوی طرف آمریکایی، نقش مهمی در نوسانات بازار ایفا کرد. اخیرا مصاحبه‌ای از یکی از مقامات آمریکایی منتشر شد که به نظر می‌رسد تاثیر قابل‌توجهی بر روند بازار داشته است. این عوامل باعث شدند که قدرت خریداران و فروشندگان در بازار به طور مداوم تغییر کند و انتظار نمی‌رود این وضعیت به‌زودی به ثبات برسد. مذاکرات سیاسی به طور معمول فرآیندی فرسایشی دارند و بازار سرمایه در نهایت به هم‌زیستی با این روند خواهد رسید.
این هم‌زیستی می‌تواند به بازار اجازه دهد تا فارغ از هیجانات مقطعی ناشی از اخبار و توییت‌ها، مسیر خود را پیدا کند و صنایع و شرکت‌های برتر بتوانند با تکیه بر عملکرد و سودسازی خود، از کلیت بازار متمایز شوند. پیش‌بینی می‌شود در روزهای آینده، بازار متعادل‌تر عمل کند، مگر اینکه تحولات غیرمنتظره‌ای در مذاکرات سیاسی رخ دهد که بتواند تاثیر قوی بر بازار بگذارد. در بلندمدت، احتمال دستیابی به توافق سیاسی وجود دارد که آثار آن به‌تدریج در بازار نمایان خواهد شد. اما در کوتاه‌مدت، هیجانات ناشی از این مذاکرات همچنان بر بازار سایه خواهد افکند.
کاظم‌زاده در پایان افزود: در کنار این مسائل، مشکل قطعی برق همچنان چالش بزرگی برای صنایع کشور است. صنایع برق‌محور مانند سیمان در فصل تابستان با کاهش تولید و افزایش نرخ محصولات مواجه هستند. ناترازی انرژی، در صورت عدم مدیریت صحیح، می‌تواند به کنترل دستوری قیمت‌ها توسط دولت منجر شود. این اقدام ممکن است مکانیسم‌های غیرشفاف در بورس کالا یا خارج از آن ایجاد کند و به جای حل ریشه‌ای مشکل، بر پیچیدگی‌ها بیفزاید. از این رو دولت باید تمرکز خود را بر رفع ناترازی انرژی قرار دهد. ناترازی انرژی، مشکلی زمان‌بر و پیچیده است که نیازمند راهکارهای دقیق و برنامه‌ریزی بلندمدت است. در‌حال‌حاضر، قطعی برق در کارخانجات و حتی منازل مسکونی (به مدت دو ساعت در روز) به امری عادی تبدیل شده است.
اما در صورتی که سرمایه‌گذاری‌های لازم در حوزه انرژی انجام نشود و نرخ انرژی اصلاح نگردد، این مشکل در سال‌های آینده تشدید خواهد شد. بدون مدیریت صحیح، قطعی برق از یک ماه در سال به دوره‌های طولانی‌تر افزایش خواهد یافت و تاثیرات دردناکی بر اقتصاد کشور خواهد گذاشت. حل این چالش نیازمند تدابیر فوری و سرمایه‌گذاری‌های کلان است تا از تبعات سنگین‌تر در آینده جلوگیری شود.
