روزنامه اعتماد نوشت: این سه‌گانه (جمشید نجات، فریبرز ثابت و مالک مالکی)، به زبان تصویر، به مخاطب هشدار می‌دهد که چگونه تغییر در غیاب نظارت و عدالت، به فساد منتهی می‌شود. آنچه از بین رفته، یک اقتصاد پویا و ملی است که دغدغه‌اش کار، تولید و ساختن ایران است.
کیوان مهرگان در یادداشتی با عنوان «اخلاق، سرمایه و قدرت» در روزنامه اعتماد نوشت: سه سریال ایرانی- «زخم کاری» (محمدحسین مهدویان)، «آبان» (رضا دادویی) و «تاسیان» (تینا پاکروان) – شمایلی دراماتیک و تودرتو از نسبت قدرت، سرمایه و اخلاق در جامعه ایرانی ترسیم کرده‌اند. آنچه این سه اثر را در پیوندی غیررسمی قرار می‌دهد، نه شباهت در داستان یا فرم، بلکه حضور سه شخصیت است که در تقابل با یکدیگر، یک منظومه معنایی می‌سازند: مالک مالکی، فریبرز ثابت و جمشید نجات.
مالک و فریبرز؛ آینه‌های یک سرمایه‌داری بی‌ریشه
در هر دو سریال زخم کاری و آبان، با شخصیت‌هایی مواجهیم که شرکت‌های بزرگ، قدرت اقتصادی و روابط پنهان تبهکارانه را در دست دارند، اما این قدرت، نه بر شایستگی یا تولید، بلکه بر رانت، حذف، فساد و خشونت بی‌رحم استوار است. مالک مالکی در زخم کاری، مردی است که از دل مناسبات پنهان سر برآورده، و به سادگی برای حفظ قدرت، جان می‌گیرد. او با ظاهر یک مدیر ارشد با ظاهری موقر، اما شبکه‌ای از خشونت، جنایت و بی‌رحمی را هدایت می‌کند. مالک نه کارآفرین است، نه تولید‌کننده؛ او فقط در حال زد و بند است. رفتاری که بدون شفافیت، ثروت را به دست برخی سپرده و پاسخگویی را از آنان سلب کرده.فریبرز ثابت در آبان نیز چهره‌ای همزمان اگرچه عاشق اما به شدت خطرناک است که برای رسیدن به مقاصدش هیچ ابایی برای عبور از خط قرمزهای پررنگ خانوادگی ندارد. او، همانند مالک، تجسم سرمایه‌داری بدون اخلاق است؛ طبقه‌ای نوظهور که همه چیز را در ترازوی سود و قدرت می‌سنجد.
جمشید نجات؛ انسان در آستانه بلعیده شدن
در نقطه مقابل این دو، جمشید نجات در تاسیان ایستاده است. او مردی است شریف، مسوول، صادق و اهل انصاف. شخصیت نجات نه در قدرت، بلکه در اخلاق ریشه دارد. او فرزند دورانی است که بورژوازی ملی در ایران مدرن درحال شکل‌گیری بود. اهمیت تاریخی نجات در این است که متعلق به نسلی از مدیران بنگاه‌های اقتصادی است که ساختن ایران برایشان از کسب سود اهمیت بیشتری داشت. او در جهانی زیست می‌کند که تولید را مقدم بر سرمایه می‌بیند و چرخیدن چرخ‌های کارخانه ولو هنگامی که مغضوب سرکوب پلیسی سیستم می‌شود برایش اهمیتی بیشتر از سوگواری برای رفیقش دارد. در حقیقت، نجات تجسم «امکان بودن انسان در دل جامعه» است، پیش از آنکه سرمایه‌سالاری همه چیز را ببلعد.
از بورژوازی ملی به ماشین سرمایه سالاری: گذر از نجات به مالک
این سه شخصیت، مسیر دگردیسی جامعه ایرانی در نیم‌قرن اخیر را فشرده می‌کنند:
جمشید نجات: اخلاق‌مدار، تولید‌کننده و شریف و متعلق به نسل بورژوازی ملی ایران
فریبرز ثابت: قدرت‌طلب پنهان، محصول اقتصاد رانتی بدون نظارت با ذهنی خطرناک
مالک مالکی: سرمایه‌دار تبهکار، چهره عریان سرمایه بدون شالوده هم خانواده طبقاتی فریبرز ثابت
این سه‌گانه، به زبان تصویر، به مخاطب هشدار می‌دهد که چگونه تغییر در غیاب نظارت و عدالت، به فساد منتهی می‌شود. آنچه از بین رفته، یک اقتصاد پویا و ملی است که دغدغه‌اش کار، تولید و ساختن ایران است. سوال مهم: آیا ممکن است بار دیگر «نجات»هایی در دل این جهان سر برآورند؟ یا برای همیشه محکوم به حاکمیت سرمایه‌داران بی‌اخلاقی چون فریبرز و مالک هستیم؟ پاسخ، شاید نه در فیلمنامه‌ها که در خود جامعه نوشته می‌شود.
و نکته پایانی:
این سه سریال پرمخاطب در لایه‌های زیرین امکان قضاوت عمومی درباره کنشگران اقتصادی دو دوره را فراهم می‌کنند. تا اینجای کار سرمایه‌سالاران بازی را به بورژوازی ملی باخته‌اند. هم در تاریخ هم در تصویر هم در وجدان‌های خاموش تماشاگران این سه سریال!