اکوایران: موشک سجیل که اولین آزمایش موفق آن در سال ۱۳۸۸ ثبت شد، یک جهش تصاعدی در صنعت موشکی ایران به شمار می‌رود. این موشک، اولین موشک بالستیک میان‌برد ایران با پیشرانه دو مرحله‌ای سوخت جامد است. اهمیت این فناوری در آن است که کشوری با توانایی ساخت موشک دو مرحله‌ای سوخت جامد، عملاً دانش فنی لازم برای توسعه موشک‌های هایتک برد بلند را نیز در اختیار دارد.
به گزارش اکوایران به نقل از دانشجو، در بحبوحه درگیری‌های نظامی ، گاهی یک تصویر می‌تواند بیش از هزاران بیانیه، توازن وحشت را تغییر دهد. در جریان عملیات «وعده صادق ۳»، انتشار تصاویری از یک موشک ناشناخته با هاله‌ای نورانی و مسیری زیبا که آسمان شب را می‌شکافت، توجه رسانه‌ها و تحلیلگران نظامی جهان را به خود جلب کرد. این پرتابه که به سرعت به دلیل ظاهر منحصربه‌فردش به «آنجل» (فرشته) ملقب شد، موجی از سردرگمی و وحشت را در میان صهیونیست‌ها برانگیخت. اکنون، با مصاحبه‌های اخیر اپراتورهای موشکی هوافضا، مشخص شده است که این «فرشته آسمانی» نامی آشنا و قدرتمند دارد: موشک بالستیک سجیل.
در ادامه، ضمن بررسی زمینه عملیاتی رونمایی از این موشک، به تحلیل دقیق مشخصات فنی سجیل و رمزگشایی از پدیده بصری شگفت‌انگیزی می‌پردازیم که این لقب را برای آن به ارمغان آورد.
طراحی دهه هشتاد توسط تهرانی مقدم رخ نمایی در میدان نبرد دفاع مقدس دوم، «آنجل» در آسمان تل‌آویو
شامگاه ۲۸ خرداد، در ششمین روز از نبردی سهمگین، جنگ وارد فاز جدیدی از ابعاد روانی و نظامی شد. بین ساعت ۲۰:۰۰ تا ۲۲:۰۰، همزمان با فرود یک هواپیمای آمریکایی برای تخلیه دیپلمات‌ها از اسرائیل که خود گواهی بر وخامت اوضاع بود، تصاویری از موشک «آنجل» در رسانه‌ها منتشر شد. تحلیلگران نظامی اسرائیلی با دستپاچگی از شهرک‌نشینان می‌خواستند به پناهگاه‌ها بروند، چرا که با سلاحی روبرو بودند که نه تنها قدرتمند، بلکه از نظر بصری نیز رعب‌آور بود.
این وحشت با اطلاعیه شماره ۱۱ روابط عمومی سپاه پاسداران به اوج خود رسید. در این اطلاعیه، رسماً از آغاز موج دوازدهم عملیات با شلیک موشک‌های فوق‌سنگین، دوربرد و دومرحله‌ای «سجیل» خبر داده شد. سپاه در پیامی هشدارآمیز به صهیونیست‌ها اعلام کرد:
یا باید «مرگ تدریجی» را در زندگی جهنمی در پناهگاه‌ها انتخاب کنید یا جان خود را از موشک‌باران ۲۴ ساعته نجات دهید و هرچه‌زودتر از سرزمین‌های غصب‌شده فرار کنید. بدین ترتیب، «آنجل» از یک پدیده ناشناخته به نماد عملیاتی شدن یکی از راهبردی‌ترین سلاح‌های ایران تبدیل شد.
سجیل، پرچمدار سوخت جامد های ایران
موشک سجیل که اولین آزمایش موفق آن در سال ۱۳۸۸ ثبت شد، یک جهش تصاعدی در صنعت موشکی ایران به شمار می‌رود. این موشک، اولین موشک بالستیک میان‌برد ایران با پیشرانه دو مرحله‌ای سوخت جامد است. اهمیت این فناوری در آن است که کشوری با توانایی ساخت موشک دو مرحله‌ای سوخت جامد، عملاً دانش فنی لازم برای توسعه موشک‌های هایتک برد بلند را نیز در اختیار دارد.
مزایای راهبردی سوخت جامد:
برخلاف موشک‌های سوخت مایع مانند شهاب-۳ که آماده‌سازی آن‌ها نیازمند ساعت‌ها زمان برای تزریق سوخت بود، سجیل از امتیازات بزرگی برخوردار است:
واکنش سریع: این موشک می‌تواند در کمتر از ۲۰ دقیقه آماده شلیک شود که بقاپذیری آن را در برابر حملات پیش‌دستانه دشمن به شدت افزایش می‌دهد.
نگهداری طولانی‌مدت: سجیل را می‌توان برای ۱۰ تا ۱۵ سال به صورت آماده شلیک در سیلوهای زیرزمینی نگهداری کرد. ایران ده‌ها سیلوی پرتاب برای این موشک و سایر موشک‌های خانواده قدر در سراسر کشور احداث کرده است.
مشخصات موشک سجیل:
طول: ۱۷.۵۷ متر
قطر: ۱.۲۵ متر
وزن موشک: ۲۳۶۲۳ کیلوگرم
سر جنگی: مواد شدیدالانفجار از ۵۰۰ کیلوگرم
سوخت: جامد دو مرحله‌ای
برد: ۲۰۰۰ تا ۲۵۰۰ کیلومتر
مسیر پروازی: بالستیک
دامنه خطا: زیر ۱۰ متر
سرعت سرسام‌آور سجیل در مرحله نهایی، آن را به امید اصلی ایران برای غلبه بر سامانه‌های پدافندی پیشرفته‌ای چون «آرو» و «پاتریوت» تبدیل کرده است و در جریان جنگ 12 روزه هم هیچ کدام از سامانه های پدافندی اسراییلی و آمریکا قادر به رهگیری سجیل ایرانی نبودند.
تحلیل پدیده «دم‌ماهی»، چرا سجیل به فرشته آسمانی شباهت دارد؟
لقب «آنجل» صرفاً یک نام احساسی نیست، بلکه ریشه در یک پدیده آیرودینامیکی و شیمیایی پیچیده به نام «دم‌ماهی» (Fish Tail Contrail) دارد. این پدیده بصری که در دنباله اگزوز موشک در ارتفاعات بالا مشاهده شد، نتیجه تعامل میان طراحی پیشران، دینامیک سیالات و شرایط جوی است.
۱. نقش پیشران سوخت جامد: موشک سجیل از پیشران کامپوزیتی (مانند HTPB) استفاده می‌کند که حاوی ذرات فلزی (معمولاً آلومینیوم) برای افزایش انرژی است. احتراق این سوخت، حجم عظیمی از ذرات داغ اکسید آلومینیوم و بخار آب را در اگزوز تولید می‌کند.
۲. شرایط جوی در ارتفاع بالا: در لایه‌های فوقانی جو (استراتوسفر و مزوسفر)، در ارتفاعات بالای ۸ کیلومتر، دما به شدت پایین (زیر ۳۶.۵- درجه سانتی‌گراد) است. ذرات اکسید آلومینیوم به عنوان «هسته‌های تراکم» عمل کرده و بخار آب موجود در اگزوز به سرعت به کریستال‌های یخ تبدیل می‌شود و یک دنباله متراکم (Contrail) ایجاد می‌کند.
۳. برهم‌کنش با نور: این کریستال‌های یخ، به ویژه در ساعات گرگ‌ومیش (غروب یا طلوع)، نور خورشید را به شکلی خاص پراکنده می‌کنند و الگوهای رنگی و موجی خیره‌کننده‌ای را به وجود می‌آورند که شبیه بال فرشته یا دم ماهی به نظر می‌رسد. این اثر در موشک‌های سوخت مایع که اگزوز رقیق‌تری دارند، به این شدت دیده نمی‌شود.
۴. تاثیر طراحی موشک: الگوی موجی و زیبای این دنباله، تنها به شیمی اگزوز مربوط نیست.
نازل‌های کنترل بردار رانش: نازل‌های متحرک سجیل که برای هدایت موشک، جریان گاز را با زوایای مختلف خارج می‌کنند، باعث ایجاد تلاطم و الگوهای غیرخطی در اگزوز می‌شوند.
گردابه‌ها و امواج شوک: در سرعت‌های مافوق صوت (۴ تا ۵ ماخ و بالاتر)، تعامل جریان اگزوز با امواج شوک و برش‌های بادی در جو، ساختارهای موجی را در دنباله تشدید می‌کند.
باله‌های شبکه‌ای (Grid Fins): استفاده از این نوع باله‌ها در برخی نسخه‌های پیشرفته، ضمن افزایش پایداری، به توزیع یکنواخت‌تر جریان اگزوز کمک کرده و این الگوی بصری را تقویت می‌کند.
این پدیده زیبا نه‌تنها یک نمایش قدرت بصری است، بلکه برای مهندسان موشکی حاوی اطلاعات ارزشمندی درباره عملکرد پیشران، پایداری آیرودینامیکی و تعامل موشک با اتمسفر است که در بهینه‌سازی نسل‌های بعدی به کار گرفته می‌شود.
تایید هویت «آنجل» به عنوان موشک سجیل و استفاده عملیاتی موفق از آن در عملیات «وعده صادق ۳»، نقطه عطفی در تاریخ توانمندی‌های دفاعی ایران است. سجیل دیگر تنها یک دارایی استراتژیک بر روی کاغذ نیست، بلکه یک سلاح اثبات‌شده در میدان نبرد است که ترکیبی از سرعت ویرانگر، بقاپذیری بالا، و تاثیر روانی عمیق را به نمایش می‌گذارد.
پدیده «فرشته آسمانی» نشان داد که مهندسی پیشرفته ایرانی نه تنها قادر به ساخت سلاح‌های مرگبار است، بلکه می‌تواند در آسمان میدان نبرد، امضایی از قدرت و فناوری خود را به شکلی فراموش‌نشدنی حک کند.
