از سوی دیگر تردیدهایی نسبت به چشم‌انداز مذاکرات بین‌المللی هرازگاهی اتمسفر منفی به بازار می‌بخشد. با این وجود بازار در هفته‌های گذشته وزن زیادی به تحولات سیاسی داده است. از طرفی موضوع قطعی برق صنایع براساس اخبار منتشر‌شده می‌تواند تاثیر منفی خود را در صورت‌های مالی منعکس کند و فشار فروشی در صنایع تحت‌تاثیر ایجاد کند. با این وجود باید دید برآیند اخبار مثبت و منفی مذاکراتی در نهایت چه مسیری برای بازار ترسیم خواهد کرد.
از رشد بازار تا چالش‌های ناترازی انرژی
پیام الیاس‌کردی، کارشناس بازار سرمایه، وضعیت بازار را این‌گونه مورد تحلیل و ارزیابی قرار داد: بازار سهام ایران در هفته‌های اخیر تحت‌تاثیر الگویی تکرارشونده قرار گرفته که به‌شدت به اخبار مذاکراتی گره خورده است. براساس این الگو در روزهای ابتدایی هفته، اخبار مثبت مذاکراتی فضایی خوش‌بینانه در بازار ایجاد می‌کند و شاخص‌ها رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند. اما با نزدیک شدن به پایان هفته، عرضه‌ها به‌تدریج افزایش می‌یابد و بازار آرام می‌شود. این روند سینوسی به واکنش لحظه‌ای بازار به اخبار مذاکراتی وابسته بوده است. کاهش ریسک جنگ که تاثیر عمیقی بر رشد بازار داشته، در تحلیل‌های بازار نادیده گرفته شده است. کاهش خطر جنگ، به‌عنوان یک فرصت بزرگ برای بهبود شرایط اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری، از نظر فعالان بازار وزن چندانی در تصمیم‌گیری‌ها ندارد. این غفلت را می‌توان یکی از ضعف‌های تحلیلی بازار سهام در شرایط کنونی عنوان کرد.
الیاس‌کردی ادامه داد: موضوع ناترازی در تولید و مصرف برق به عنوان یک چالش جدی برای صنایع مطرح شده است. با توجه به افزایش قطعی برق بخش خانگی، به نظر می‌رسد دولت ناچار است خاموشی‌ها را به سمت صنایع سوق دهد. این خاموشی‌های طولانی‌مدت می‌تواند فعالیت صنایع، به‌ویژه صنایعی مانند سیمان، را با مشکلات جدی مواجه کند. در حوزه مسائل بین‌المللی، تصویب مشروط لوایح مرتبط با پالرمو نیز مورد توجه قرار گرفته است. این تصویب نشان‌دهنده تمایل ایران به رعایت استانداردهای داخلی، بدون پیوستن کامل به لوایح بین‌المللی است. این اقدام بیشتر یک پیام سیاسی است که هدف آن نشان دادن آمادگی ایران برای همکاری با جهان در صورت رفع تحریم‌ها بوده است. بااینحال، تحقق این همکاری همچنان به رفع موانع بین‌المللی و بازگشت ایران به تعهدات جهانی وابسته است.
با نگاهی به آینده، پیش‌بینی می‌شود بازار سهام همچنان تحت‌تاثیر اخبار مذاکراتی باقی بماند. وابستگی شدید به اخبار مذاکراتی، در کنار غفلت از عوامل بنیادی مانند کاهش ریسک جنگ و چالش‌های زیرساختی مانند ناترازی برق، نشان‌دهنده ضرورت بازنگری در رویکردهای تحلیلی بازار است.
سعید مشکات، کارشناس بازار سرمایه، در خصوص وضعیت روزهای اخیر بازار عنوان کرد: بورس ایران در ماه‌های گذشته تحولات قابل‌توجهی را به خود دیده است. رشد چشمگیر نماگرهای اصلی از آبان‌ماه گذشته تا نوسانات ناشی از اخبار مثبت و منفی مذاکراتی از فروردین‌ماه، تجربه دوره‌ای پویا و پرچالش را برای سرمایه‌گذاران به ارمغان داشته است. رشد اخیر که از نخستین ماه سال جاری آغاز شد، نتیجه ترکیبی از اخبار مثبت در حوزه مذاکرات بین‌المللی و انتظارات بهبود شرایط اقتصادی بوده است. یکی از عوامل کلیدی در این دوره، تاثیر اخبار مذاکرات بر بازار عنوان می‌شود. اخبار مثبت، به‌ویژه در خصوص احتمال رفع تحریم‌ها، موجب اقبال سرمایه‌گذاران به برخی صنایع مانند خودرویی‌ها، بانکی‌ها، حمل‌ونقل و سایر صنایع شده است.
در مقابل، اخبار منفی یا عدم قطعیت در این حوزه، نوساناتی را به همراه داشته است. از طرفی بازار در‌حال‌حاضر فاز جدیدی را نیز تجربه می‌کند که از آن به عنوان دست‌به‌دست شدن سهام یاد می‌شود. این وضعیت نشان‌دهنده جابه‌جایی نقدینگی بین گروه‌های مختلف بورسی است. از طرفی همچنان صورت‌های مالی کامل شرکت‌ها برای دوره اخیر منتشر نشده و این موضوع باعث شده سرمایه‌گذاران با ابهاماتی در ارزیابی سودآوری شرکت‌ها مواجه شوند. به‌ویژه، تاثیر نرخ ارز بر سودسازی شرکت‌ها در فصل زمستان همچنان نامشخص است. انتظار می‌رود با انتشار گزارش‌های مالی، تصویر روشن‌تری از عملکرد شرکت‌ها به دست آید. تا آن زمان، پیش‌بینی می‌شود بازار طبق روند فعلی باقی بماند.
مشکات در ادامه افزود: بااینحال، برخی گروه‌های بورسی، به‌ویژه آن دسته صنایع که تحت‌تاثیر عوامل بنیادی مثبت قرار گرفتند، احتمال می رود رشد قابل‌توجهی را تجربه کنند. این گروه‌ها شامل شرکت‌هایی هستند که از تغییرات نرخ ارز یا بهبود شرایط عملیاتی منتفع شدند. یکی از جدی‌ترین چالش‌های کنونی بازار، بحث ناترازی انرژی است که به‌ویژه در دو سال اخیر شدت گرفته است. این ناترازی از عوامل اصلی تغییرات آب‌وهوایی، کاهش بارندگی و افزایش مصرف برق نشات می گیرد. برخلاف انتظار، مصرف برق به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است، در‌حالی‌که رشد اقتصادی و صنعتی کشور این افزایش را توجیه نمی‌کند. از گمانه‌زنی‌های مطرح در این زمینه، ارتباط افزایش مصرف برق با فعالیت‌های ماینینگ بیت‌کوین است؛ چراکه به نظر می‌رسد در دوره‌هایی که قیمت بیت‌کوین افزایش می‌یابد، خاموشی‌های بیشتری در شبکه برق مشاهده می‌شود. این موضوع، در صورتی که صحت داشته باشد، می‌تواند به‌عنوان عامل کلیدی در ناترازی انرژی مطرح شود.
از سوی دیگر دولت اعلام کرده که برای مدیریت ناترازی انرژی، به مدت ۱۵روز محدودیت‌هایی برای برخی صنایع اعمال خواهد شد. این تصمیم، به‌ویژه برای صنایع انرژی‌بر مانند فولاد و سیمان، تبعات منفی به همراه خواهد داشت. در صورت ادامه قطعی برق در این ماه‌ها، صنایع کلیدی ممکن است با اختلالات شدیدی مواجه شوند که تاثیر منفی قابل‌توجهی بر تولید و سودآوری آنها خواهد داشت.
مشکات در بررسی وضعیت صنایع در روزهای گذشته گفت: صنعت خودرو در ماه‌های اخیر شاهد اقبال نسبی بوده است. این اقبال بر محور عواملی مانند تغییرات مدیریتی و افزایش سرمایه از محل تجدیدارزیابی دارایی آنها بوده است. بااینحال به نظر می‌رسد اصلاح ساختار این صنعت ممکن است بین ۲ تا ۵ سال زمان ببرد. در صورت رفع تحریم‌ها، این صنعت می‌تواند از نظر روانی و کوتاه‌مدت تحت‌تاثیر مثبت قرار گیرد، اما برای تغییرات بنیادی، زمان بیشتری مورد نیاز است. صنعت بانک نیز به دلیل عواملی مانند تجدیدارزیابی دارایی‌ها و اخبار مذاکرات، مورد توجه قرار گرفته است. بانک‌هایی مانند تجارت، صادرات و ملت در فرآیند افزایش سرمایه هستند که این موضوع به جذابیت آنها در بازار افزوده است. رفع تحریم‌ها می‌تواند فعالیت‌های بین‌المللی بانک‌ها را در کمتر از یک سال تسهیل کند و تاثیر مثبتی بر عملکرد آنها داشته باشد. حمل‌ونقل نیز از صنایعی است که در صورت رفع تحریم‌ها، می‌تواند به‌سرعت تحت‌تاثیر مثبت قرار گیرد. بااینحال، اتفاق ناگوار بندرعباس تاثیر منفی موقتی بر این صنعت داشته است.
انتظار می‌رود در صورت پیشرفت مذاکرات، این صنعت زودتر از سایرین (در کمتر از یک سال) از مزایای رفع تحریم‌ها بهره‌مند شود. پالایشگاه‌ها به دلیل فرمول‌های مشخص سودآوری و تاثیرپذیری از نرخ ارز، همچنان مورد توجه سرمایه‌گذاران هستند. این صنعت کمتر تحت‌تاثیر مسائل داخلی مانند قطعی برق قرار گرفته و از ثبات نسبی برخوردار است. صنایع دلاری مانند صنایع معادن و فلزات که به نرخ ارز وابسته هستند، همچنان در انتظار انتشار گزارش‌های مالی فعالیت دارند. بااینحال، قطعی برق تاثیر منفی بر این صنایع گذاشته و ممکن است تا زمان رفع این چالش، عملکرد آنها تحت‌تاثیر باقی بماند. از منظر تکنیکال، شاخص کل بورس از محدوده مقاومتی مهم عبور کرده و احتمال می‌رود در کوتاه‌مدت رشد قیمتی را تجربه کند. اما وجود واگرایی در نمودار می‌تواند نشانه‌ای از احتیاط به حساب آید.
