گروه سیاسیخبرگزاری تسنیم: استیو ویتکاف که از سوی دونالد ترامپ به عنوان مذاکره‌کننده ارشد در گفت‌وگوهای هسته‌ای با ایران منصوب شده، در مصاحبه اخیر خود با شبکه ABC موضعی حداکثری اتخاذ کرد. او اظهار داشت که ایالات متحده هیچ سطحی از غنی‌سازی اورانیوم در ایران را نمی‌پذیرد و تأکید کرد که «حتی یک درصد ظرفیت غنی‌سازی» نیز برای آمریکا غیرقابل قبول است.
این اظهارات، که به صراحت غنی‌سازی را خط قرمز واشنگتن معرفی می‌کرد، با هدف ارسال پیامی قاطع به ایران و همچنین جلب حمایت گروه‌های تندرو در داخل آمریکا بیان شد. ویتکاف در این مصاحبه مدعی شد که آمریکا طرحی را به ایران ارائه کرده که به زعم او می‌تواند نگرانی‌های دو طرف را بدون «بی‌احترامی» به ایران حل کند، اما جزئیات این طرح را فاش نکرد.
با این حال، این موضع‌گیری در تضاد آشکار با اظهارات پیشین ویتکاف قرار دارد. او در پایان دور اول مذاکرات در عمان اظهار کرده بود که ایران می‌تواند غنی‌سازی تا سطح 3.6 درصد، یعنی همان سطح مجاز در برجام، را ادامه دهد.
این اظهارات در آن زمان به عنوان نشانه‌ای از نرمش آمریکا و بازگشت به چارچوب برجام تفسیر شد. اما این موضع به سرعت با واکنش مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، مواجه شد که ادعا کرد منظور ویتکاف تولید غنی‌سازی در داخل ایران نبوده، بلکه ایران باید مواد غنی‌شده مورد نیاز خود را وارد کند.
این تحریف آشکار نشان دهنده ناهماهنگی در تیم مذاکره‌کننده آمریکایی و فشارهای داخلی بود که هرگونه امتیازدهی به ایران را غیرقابل قبول می‌دانند.
ویتکاف یا ویت گاف مسئله این است
اظهارات اخیر ویتکاف در شبکه ABC به نظر می‌رسد تحت تأثیر موضع‌گیری‌های حداکثری دونالد ترامپ قرار گرفته باشد. رئیس‌جمهور آمریکا در مصاحبه‌ها و مواضع توییتری متعدد بارها گفته است برنامه غنی‌سازی ایران باید به طور کامل برچیده شود، چه از طریق دیپلماسی و چه با استفاده از گزینه نظامی.
این رویکرد تهاجمی با مصاحبه روز گذشته ویتکاف با ABC و مصاحبه پیشین او با پایگاه خبری محافظه کار «بریتبارت» تقویت شد، جایی که او صراحتاً اعلام کرد ایران نباید هیچ‌گونه سانتریفیوژ یا ظرفیت غنی‌سازی داشته باشد. این تغییر موضع آشکار نشان‌دهنده تأثیر فشارهای سیاسی داخلی در آمریکا و همچنین تلاش برای اعمال حداکثر فشار بر ایران در مذاکرات است.
تناقضات آشکار در مواضع استیو ویتکاف و تیم مذاکره‌کننده آمریکایی را می‌توان به عوامل متعددی نسبت داد. نخست اینکه کم‌تجربگی ویتکاف در عرصه دیپلماسی بین‌المللی ممکن است به ناهماهنگی در اظهارات او منجر شده باشد.
دوم، فشارهای سیاسی داخلی در آمریکا، به‌ویژه از سوی گروه‌های تندرو و لابی‌های ضدایرانی، نقش مهمی در تشدید مواضع واشنگتن ایفا می‌کند.
سوم، استراتژی مذاکراتی آمریکا ممکن است به عمد شامل ارسال سیگنال‌های متناقض باشد تا ضمن تداوم مذاکرات ایران را در موقعیت تدافعی قرار دهد و امتیازات بیشتری از آن بگیرد.
تأکید همه جانبه بر حق غنی‌سازی
واکنش قاطع ایران نشان‌دهنده عزم تهران برای حفظ دستاوردهای هسته‌ای خود است. مقامات ایرانی با تأکید بر حقوق خود تحت پیمان NPT و اشاره به نظارت‌های آژانس، تلاش دارند مشروعیت برنامه هسته‌ای خود را در برابر فشارهای بین‌المللی حفظ کنند. این رویکرد همچنین پیامی به جامعه جهانی است که ایران حاضر به مذاکره است، اما نه به قیمت تسلیم در برابر مطالبات غیرواقعی.
عباس عراقچی وزیر امور خارجه ایران، در پاسخی صریح اعلام کرد که غنی‌سازی در ایران ادامه خواهد یافت و درخواست‌های غیرواقعی آمریکا به نتیجه نخواهد رسید.
او با اشاره به ناهماهنگی و تناقض در مواضع تیم آمریکایی، تأکید کرد که ویتکاف از واقعیت‌های مذاکراتی «دور» است. عراقچی همچنین به طرف آمریکایی هشدار داد که طرح مطالبات غیرواقعی می‌تواند مذاکرات را به شکست بکشاند.
وزیرخارجه ایران همچنین در مطلبی که در شبکه اجتماعی ایکس منتشر کرد، به صراحت گفت که ایران به عنوان عضو پیمان منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT) حق غیرقابل مذاکره‌ای برای تسلط بر فناوری غنی‌سازی دارد.
او این فناوری را نتیجه فداکاری‌های عظیم علمی و انسانی ایران دانست و افزود که حتی در صورت عدم دستیابی به توافق، غنی‌سازی در ایران متوقف نخواهد شد.
این موضع‌گیری‌ها پیامی به کل تیم مذاکره‌کننده آمریکایی و متحدان غربی آن‌ها محسوب می‌شد مبنی بر اینکه قرار نیست میز مذاکره به هر قیمتی تداوم داشته باشد.
در ادامه واکنش عراقچی، سایر مقامات ایرانی نیز به حمایت از موضع او پرداختند. سعید خطیب‌زاده، معاون وزیر امور خارجه، اعلام کرد که هیچ کشوری در جایگاهی نیست که ایران را از حق غنی‌سازی محروم کند.
مجید تخت‌روانچی معاون سیاسی وزارت خارجه، نیز با تأکید بر اینکه غنی‌سازی یک دستاورد ملی است، اعلام کرد که ایران تحت هیچ شرایطی در این موضوع کوتاه نخواهد آمد. او افزود که رویکرد «غنی‌سازی صفر» از ابتدا محکوم به شکست بوده و بار دیگر نتیجه‌ای جز بن‌بست در مذاکرات نخواهد داشت.
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه، نیز در واکنش به ادعای ویتکاف مبنی بر ارتباط غنی‌سازی با تسلیحات هسته‌ای، این استدلال را یک «سفسطه آشکار» خواند. او تأکید کرد که با استدلال آمریکا باید تأسیسات غنی‌سازیِ بسیاری از کشورها جمع شود.
سورپرایز اردیبهشت
با توجه به مواضع کنونی طرفین، چشم‌انداز مذاکرات هسته‌ای در کوتاه‌مدت چندان امیدوار کننده به نظر نمی‌رسد. اظهارات حداکثری آمریکا، به‌ویژه تأکید بر «غنی‌سازی صفر»، با موضع ایران مبنی بر ادامه غنی‌سازی به عنوان یک حق غیرقابل مذاکره در تضاد کامل است.
این شکاف عمیق نشان‌دهنده دشواری دستیابی به توافقی جامع در آینده نزدیک است. برای پیشرفت در مذاکرات، آمریکا نیاز به بازنگری در رویکرد خود و پذیرش واقعیت‌های موجود، از جمله حق ایران برای غنی‌سازی تحت نظارت‌های بین‌المللی، دارد. در غیر این صورت، خطر شکست مذاکرات افزایش خواهد یافت.
این واقعیت کاملاً بر خلاف رویا فروشی‌هایی است که چهره‌های نزدیک به اصلاحات در مورد مذاکرات دارند. درحالی که برخی از این چهره‌ها از جمله محمد قوچانی از سورپرایز اردیبهشت صحبت می‌کردند تا توافق را در دسترس و نزدیک نشان دهند اکنون سورپرایز دیگری در اردیبهشت رخ داده و آن طرح مطالبات حداکثری و ضد توافق از جانب طرف آمریکایی است.
انتهای پیام/
