به نظر می‌رسد موج خاموشی‌ها بوم‌گردی‌ها را دچار «برق‌گرفتگی» کرده و حیات آنها با چالش جدی مواجه شده است.
یاور عبیری، رئیس جامعه انجمن‌های حرفه‌ای اقامتگاه‌های بومگردی ایران و صاحب اقامتگاهی در استان کرمانشاه به «دنیای اقتصاد» می‌گوید: این مساله به شدت در کسب‌وکار بومگردی تاثیرگذار است. وقتی ۲ تا ۴ ساعت برق قطع می‌شود، کیفیت خدمات‌دهی پایین می‌آید و مهمان ناراضی می‌شود. قطعی برق در منطقه ما حتی تا ۶ ساعت هم رخ داده است. شاید در تهران خاموشی‌ها محدود به دو ساعت باشد، اما در شهرستان‌ها ساعت‌های آن بیشتر و اثرش هم به مراتب شدیدتر است.
او توضیح می‌دهد که قطع برق فقط خاموشی چراغ‌ها نیست؛ آب هم به دلیل وابستگی به پمپ و مخزن، با تاخیر و مشکل مواجه می‌شود. عبیری می‌افزاید: چون آب را از مخزن می‌گیریم، وقتی برق می‌رود، آب هم قطع می‌شود تا زمانی که دوباره مخزن پر شود. ما برای کاهش بحران مخزن گرفته بودیم اما این مخازن هم پاسخگو نیست.
به گفته این فعال حوزه بومگردی باید در ارزیابی بوم‌گردی‌ها، مواردی مانند داشتن جایگزین‌هایی برای تامین برق لحاظ شود. او اضافه می‌کند: لازم است که همکاران در اقامتگاه‌های روستایی مخزن ذخیره، پنل خورشیدی و تجهیزات جایگزین داشته باشند تا آسیب‌‌ها به حداقل برسد. عبیری می‌گوید: ما همه تلاش‌مان را برای رضایت گردشگران می‌کنیم، ولی وقتی مهمان در اوج گرمای تابستان با قطعی چندساعته کولر روبه‌رو می‌شود، دیگر برایش مهم نیست غذایی که برای او تدارک دیده‌ایم کیفیت خوبی دارد یا برخورد ما به عنوان میزبان با او عالی است. متاسفانه قطعی برق و تبعات آن ذهنیت گردشگر به سفر و منطقه ما را منفی می‌کند.
تجهیزات می‌سوزند، مواد غذایی از بین می‌رود
مشکل قطعی برق برای برخی، به معنای خسارت مالی مستقیم است. حسین کشتکارزاده، مدیر یک اقامتگاه بومگردی در استان گیلان است. او می‌گوید: قطعی برق پمپ آب ما را دو بار سوزانده و ناچار شدیم آن را جایگزین کنیم. به علاوه مواد غذایی داخل یخچال فاسد می‌شوند و از این بابت هم به دردسر می‌افتیم.
به گفته او مجموعه‌های بزرگ‌تر نظیر هتل‌ها و.. ممکن است موتور برق داشته باشند، ولی اقامتگاه‌های کوچک‌تر چنین امکانی را در اختیار ندارند. این فعال حوزه بومگردی می‌افزاید: البته ارتباط ما با مهمانان و گردشگرانی که برای اقامت به مجموعه ما می‌آیند خوب است و از آنجا که قطعی برق سراسری است و کل کشور را درگیر کرده، آنها معمولا شرایط درک می‌کنند.
کشتکارزاده توضیح می‌دهد که در منطقه آنها قطعی برق گاهی در سه وعده مختلف در روز اتفاق می‌افتد و می‌افزاید: گاهی سه بار در روز برق می‌رود، گاهی یک‌بار، و گاهی هم اصلا نمی‌رود. ولی همین بی‌ثباتی باعث مشکل می‌شود، چون توان مدیریت را از ما می‌گیرد. البته آب در منطقه ما با قطعی برق ما به طور کامل قطع نمی‌شود و ما راه‌های دیگری برای تامین آن داریم. با این حال وقتی پمپ خاموش می‌شود، فشار آب هم کاهش پیدا می‌کند.
او معتقد است که راه‌حل پایدار، استقلال اقامتگاه‌ها در تولید برق است و می‌گوید: در نهایت این واحدها باید مستقل شوند؛ موتور برق، انرژی خورشیدی و..نمونه‌ای از تجهیزاتی هستند که باید به کار گرفته شوند. البته در مناطق و استان‌هایی مانند گیلان که بیشتر با گردوخاک و باران درگیر هستند، هزینه نگهداری تجهیزاتی برای انرژی خورشیدی بسیار بالاست.
این فعال حوزه بومگردی اضافه می‌کند: مهمان وقتی ببیند ما حتی در قطعی برق هم شرایط را مدیریت کرده‌ایم، حس اعتماد پیدا می‌کند و احتمالا دوباره برای اقامت به مجموعه مابرمی‌گردد. از سوی دیگر سرمایه‌گذاری روی برق و آب پشتیبان، سرمایه‌گذاری روی آینده کسب‌وکار بومگردی است.
کاشان؛ گرما، قطعی برق و کاهش تعداد گردشگران
برای برخی مناطق، بحران فراتر از قطع برق است. اکبر رضوانیان، فعال گردشگری در شهر کاشان، از شرایطی می‌گوید که آن را «فاجعه‌بار» می‌داند. او می‌افزاید: ما گردشگری نداریم که قطعی برق آن را دچار چالش کند. گرمای کاشان همیشه بوده، ولی در سال‌های اخیر مجموع عوامل اجتماعی، سیاسی و…باعث شده که گردشگری در این شهر به شدت آسیب ببیند.
او می‌گوید: از سال ۹۸ به این طرف، گردشگر خارجی به شکل محسوس نداریم. همین موضوع باعث شده آمارهایی که داده می‌شود با واقعیت فاصله داشته باشد و ما نسبت به آن معترض باشیم. آنچه درباره گردشگری ما فعالان بومگردی بین سال‌های ۹۳ تا ۹۸ تجربه کردیم اصلا قابل مقایسه با امروز نیست.
به گفته او، حتی گردشگران داخلی هم کمتر تصمیم به سفر به کاشان می‌گیرند. این فعال بومگردی اضافه می‌کند: گردشگر داخلی هم با مشکلات معیشتی و دغدغه‌های دیگر دست و پنجه نرم می‌کند. در بهار و مناسبت‌های خاص کمی رونق داریم، ولی تابستان، پاییز و زمستان تقریبا خالی هستیم و ضریب اشغال مجموعه‌های بومگردی در کاشان به شدت پایین آمده است. متاسفانه حتی وقتی مسافر تصمیم به سفر به کاشان می‌گیرد، با گرما و قطعی برق روبه‌رو می‌شود. البته ما در این شهر قطعی آب جدی نداریم، ولی برق که برود، روی تصمیم گردشگر برای ماندن یا بازگشت اثر می‌گذارد.
اکبر رضوانیان تاکید می‌کند: بدون حمایت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، بسیاری از همکاران ما نمی‌توانند حتی مخزن یا موتور برق تهیه کنند. این یعنی اگر همین روند ادامه پیدا کند، نه‌تنها گردشگری روستایی، بلکه گردشگری شهری هم ضربه می‌بیند و صاحبان اقامتگاه‌ها بار دیگر متضرر می‌شوند.
راه‌حل‌های جایگزین برای نگه داشتن گردشگران
در شرایطی که تورم، کاهش سفرهای خارجی و افت قدرت خرید گردشگران داخلی فشار زیادی بر صنعت گردشگری وارد کرده، ناترازی در تامین انرژی به یک چالش تازه تبدیل شده است. اگر اقامتگاه‌ها و روستاهای گردشگری نتوانند با این شرایط سازگار شوند، احتمال کاهش جدی تقاضا در سال‌های آینده وجود دارد. به علاوه مطالعات بازار گردشگری نشان می‌دهد که تجربه منفی در ذهن گردشگر باقی می‌ماند و احتمال بازگشت یا توصیه آن مقصد به دیگران را کاهش می‌دهد.
در فضای امروز که بسیاری از مسافران بر اساس تجربه دیگران در شبکه‌های اجتماعی تصمیم می‌گیرند، یک قطعی چندساعته برق یا آب می‌تواند به کاهش جدی تقاضا منجر شود. در مقابل، تجهیز اقامتگاه‌ها به زیرساخت‌های اضطراری نه‌تنها ریسک را کم می‌کند، بلکه می‌تواند به یک مزیت رقابتی تبدیل شود. اقامتگاه‌هایی که حتی در زمان بحران، آب و برق پایدار دارند، برای گردشگران که برای فرار از شلوغی شهر،گرما و ترافیک به این مجموعه‌ها پناه می‌برند، جذاب‌تر خواهند بود.
