لیلا پایدار- وحید شقاقی، کارشناس مسائل اقتصادی، در گفتوگو با خبرنگار اعتماد آنلاین، در خصوص اثرات احتمالی فعال شدن مکانیزم ماشه بر اقتصاد کشورمان اظهار داشت: امیدوارم که پیگیریهای داخلی کشور، حداقل باعث توقف یا تعویق این مکانیزم شود. چرا که به نظر من آثار منفی آن بسیار قابل توجه است. بر اساس بررسیهایی که انجام دادهام، تحریمهایی که آمریکا بهطور یکجانبه علیه ایران اعمال کرده است، با فعال شدن مکانیزم ماشه، دامنه تحریمها گستردهتر نخواهد شد، اما تبعات دیگری خواهد داشت که میتواند به نااطمینانیهای اقتصادی و بیثباتی بیشتر دامن بزند.
او ادامه داد: به طور کلی، مکانیزم ماشه شاید به تحریمهای اقتصادی شدیدتر نینجامد. چرا که آمریکا با استفاده از تحریمهای ثانویه قادر است کشورهای مختلف را وادار کند که روابط تجاریشان با ایران را کاهش دهند، و یا از طریق فشار بر شرکای تجاری ایران، مانع از تعامل آنها با ایران شوند. این تفاوت اساسی با شرایطی دارد که در صورت فعال شدن مکانیزم ماشه، ایران دوباره تحت تحریمهای سازمان ملل قرار گیرد. در این صورت، کشورهای مختلف بهطور رسمی و تحت فشار تحریمهای سازمان ملل از انجام معاملات اقتصادی با ایران خودداری خواهند کرد.
این کارشناس اقتصادی با تأکید بر تفاوت میان تهدیدهای آمریکا و تحریمهای سازمان ملل گفت: واقعیت این است که وقتی آمریکا تهدید میکند که یک کشور را به دلیل همکاری با ایران تحریم خواهد کرد، آن کشور ممکن است از ترس این تحریمها از تعامل با ایران خودداری کند. اما وقتی تحریمها از طریق سازمان ملل به تصویب برسند، کشورها بهطور ناچار از روابط تجاری با ایران صرفنظر خواهند کرد، چرا که این امر به یک الزام بینالمللی تبدیل میشود.
شقاقی در ادامه اظهار کرد: از این رو، باید در نظر داشت که فعال شدن مکانیزم ماشه تنها به تحریمهای اقتصادی محدود نمیشود، بلکه بیثباتی اقتصادی و سیاسی کشور را به شدت افزایش خواهد داد. این اتفاق، در حقیقت، به طرفهای متخاصم ایران این فرصت را میدهد که از آب گلآلود ماهی بگیرند و بهنوعی رفتارهای نادرست خود را توجیه کنند. بهطور مثال، اخیراً دیدیم که آقای ترامپ مصاحبه یکی از افراد را که قبلاً مطرح شده بود، در توییتر خود منتشر کرد، در حالی که آن فرد دیگر در جایگاه سیاسی خود نبود. این اقدام به وضوح نشان میدهد که آمریکا میتواند با استفاده از چنین بهانههایی، رفتارهای غیرمنصفانهاش علیه ایران را توجیه کند و آنها را به جهانیان القا کند.
کارشناس اقتصاد افزود: بدین ترتیب، پس از فعال شدن مکانیزم ماشه، آمریکا و کشورهای غربی ابزار جدیدی در اختیار خواهند داشت که میتواند به تهدیدهای اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی بیشتر علیه ایران منجر شود. تهدیدهای نظامی و سیاسی در این شرایط میتواند بهطور مستقیم بر اقتصاد ایران تأثیر بگذارد و موجب افزایش بیثباتی و نااطمینانی در فضای اقتصادی کشور شود. به عبارت دیگر، وقتی یک کشور تحت تهدیدات سیاسی و نظامی قرار میگیرد، بیثباتیهای اقتصادی و نااطمینانیهای بیشتری ایجاد خواهد شد که بهطور طبیعی فعالیتهای اقتصادی را دچار اختلال میکند.
وی خاطرنشان کرد: برای درک بهتر این مسئله، میتوان به وضعیت کنونی جنگهای منطقهای اشاره کرد. گرچه جنگ ۱۲ روزه متوقف شده است، اما سایه تهدید همچنان باقی است و بسیاری از فعالان اقتصادی در ایران، با وجود اینکه جنگ فعلاً پایان یافته است، در شرایط ابهام و تردید بهسر میبرند. این نااطمینانیها باعث شده است که آنها از انجام سرمایهگذاری یا فعالیتهای اقتصادی خودداری کنند. بهویژه در بخش مسکن، که یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی کشور است، رکود شدیدی مشاهده میشود. فعالان این بخش بهطور مکرر بیان میکنند که منتظر هستند تا ببینند سرنوشت تهدیدات جنگی با آمریکا و اسرائیل چه خواهد شد، و این در حالی است که جنگ بهطور رسمی پایان یافته است.
شقاقی تاکید کرد: بنابراین، برخلاف آنچه که برخی میگویند، نمیتوان با سادهانگاری نتیجه گرفت که فعال شدن مکانیزم ماشه تأثیری بر شرایط اقتصادی ایران نخواهد گذاشت. این اقدام نه تنها بهعنوان یک ابزار جدید برای آمریکا و متحدانش عمل خواهد کرد، بلکه به آنها امکان میدهد که فشارهای بیشتری وارد کنند و تهدیدات اقتصادی، سیاسی و حتی نظامی بیشتری علیه ایران مطرح کنند. این تهدیدات میتواند بهطور مستقیم به بیثباتی بیشتر در اقتصاد ایران و افزایش نااطمینانیها در عرصههای مختلف منجر شود.
به گفته شقاقی، تیم مذاکراتی ایران از چنین رفتارهای سادهانگارانهای عبور کنند و به عمق تأثیرات فعال شدن مکانیزم ماشه پی ببرند. بهیاد دارم که در گذشته یکی از روسایجمهور سابق گفته بود که تحریمها هیچ تأثیری ندارد و مردم ایران آنها را احساس نمیکنند.
اما واقعیت این است که مردم ایران بیش از ۱۵ سال است که با پیامدهای تحریمها دست و پنجه نرم میکنند و این تحریمها بهطور مستقیم زندگی روزمره آنها را تحت تأثیر قرار داده است.
وی در پایان گفت: در نهایت باید گفت که فعال شدن مکانیزم ماشه میتواند ابزاری جدید و قدرتمند برای دشمنان ایران، از جمله آمریکا و شرکای غربی آنها، فراهم آورد که بهعنوان یک برگ برنده برای اعمال فشار، تهدیدات بیشتر و بیثباتسازی اقتصادی ایران استفاده خواهد شد. این امر میتواند بهطور گستردهتری منجر به بیثبات کردن اقتصاد ایران و ایجاد نااطمینانیهای بیشتر در آینده شود.