داستان صنعت چند میلیارد دلاری
مهدی حاجی‌وند
کارشناس اقتصاد ورزش
به تازگی فدراسیون جهانی فوتبال از توپ بیست‌وسومین دوره جام‌جهانی رونمایی کرد؛ رخدادی که پشت آن صنعتی چندمیلیارد دلاری نهفته است. توپ فوتبال، ظاهری ساده دارد، اما زنجیره‌ای جهانی از تولید، تجارت و فناوری را دربرمی‌گیرد.
شهر سیالکوت پاکستان سال‌هاست که به «پایتخت توپ فوتبال جهان» شهرت پیدا کرده. حدود ۷۰ درصد توپ‌های دست‌دوز دنیا در این شهر ساخته می‌شود و هزاران کارگر در کارخانه‌های کوچک و بزرگ، توپ‌هایی می‌دوزند که پایشان به جام جهانی می‌رسد. تنها در سال ۲۰۲۲ صادرات توپ فوتبال پاکستان بیش از ۸۱میلیون دلار بود.
در کنار پاکستان، چین با تولید انبوه ماشینی، بازارهای آموزشی و مصرفی را تامین می‌کند و کشورهایی چون هند، ویتنام و تایلند نیز سهم رو به رشدی در این صنعت یافته‌اند. برندهای ژاپنی مانند مولتن و میکاسا نیز توپ‌های باکیفیت حرفه‌ای تولید می‌کنند.
برآوردها نشان می‌دهد بازار جهانی توپ فوتبال در سال ۲۰۲۴ ارزشی حدود ۳میلیارد دلار داشته و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۳۳ به ۵ تا ۷میلیارد دلار برسد. نوآوری‌های فناورانه در طراحی و اتصال توپ‌ها، همراه با افزایش تقاضای جهانی، موتور رشد این بازار به شمار می‌رود. با این حال، چالش‌هایی مانند شرایط کاری کارگران، نوسان نرخ ارز و دغدغه‌های زیست‌محیطی همچنان سایه خود را بر این صنعت گسترده‌اند.
در مجموع باید گفت رونمایی هر توپ جام جهانی، تنها معرفی یک محصول نیست، بلکه بازتابی از اقتصاد جهانی ورزش است؛ اقتصادی که از کارگاه‌های سیالکوت تا فروشگاه‌های اروپا و آمریکا امتداد دارد.
